Шпаргалка по "Лечебному туризму"

34. қазақстандағы  емдік шипажайлардың түрлері 

Қазақстанда Курортология саласындағы  зерттеулер КСРО ҒА Қазақ  бөлімшесінің Эксперементтік және клиникалық  институтында (қазіргі Хирургия ғыл. орт.) Курортология бөлімі ұйымдастырылғаннан кейін  басталды (1945). Бұл бөлім  1950-1984 ж. Қазақстан Денсаулық сақтау министерінің  Өлкелік патология ғылыми-зерттеу институтының (қазіргі Гигиена және эпидемия ғылыми-зерттеу орталығы), ал 1984 жылдан Кардиогогия ғылыми-зерттеу институтының құрамына кіреді. Қазақстанның курорттык ресурстарды зерттегенде, республикада 500-дей минералдық су бұлақтары, 78-аса балшык көлдер, 50-ге жуық климатты-емделік тұрақтары бар.  
 Қазіргі кезде республикалық профкеңестік құрамында 12 санаториялар, 2- емдеу пансионаттар, 6-демалыс үйлер және Алматы мен Көкшетау жөндеу кұрылысы басқару ұйымдары кіреді. 
 Санаториялық-курорттық мекемелер және демалыс мекемелер Қазақстанның 12 облыстарда жұмыс істейді, бірақ біздің табиғи-климаттық жағдайлары оларды көптен ұйымдастыруға мүмкіндік береді. 
 Қазақстан Республикасында бальнеологиялық, балшықтық және климаттық курорттардың барлығы да бар. Қазақстанда шипалы су шығатын әрі емдік балшығы бар табиғаты ғажап әдемі жерлер көп. Мұндай шипалы су, емдік балшығы бар, табиғаты көрікті жерлерде емдеу-сауықтыру, демалыс үйлері салынған.

Демалыс үйлері, туристік базалар, санаторийлер орналасқан жерлерді география тілінде рекреациялық аудандар деп атайды. Рекреация - күш  жинау, яғни еңбек етіп шаршаған немесе денсаулығы нашарлаған кісілердің тынығып, ем қабылдап, күш-қуатын қалпына келтіру деген сөз.

Қазақ жерінде  табиғи емдік қасиеті бар жерлер туралы алғашқы мәліметтер ХІХ ғасырдың орта кезінде мәлім бола бастайды. 1834-1880 жылдар аралығында Шығыс Қазақстандағы  Рахман бұлағы, Қапал Арасан, Бурабай, көлінің, Барлық-Арасан бұлағының шипалы қасиеттері туралы белгілі болды. 1920-1925 жылдар аралығында Бурабай, Мойылды, Ауыл, Сер, Рахман бұлақтары, Шымған, Жаңақорған курорттары ашылды.Қазақстанның химиялық құрамы әр алуан минералды бұлақ көздері, шипалы балшығы бар көлдері, тынығуға әдемі көрікті жерлері курорт-санаторий жүйелерін дамытуға өте қолайлы. Қазір Республикамызда 120-дан астам курорт, санаторий, демалыс үйлері бар. Санаторийлер емдеу түріне қарай минералды сумен (Жаңақорған т.б.), климатпен емдейтін болып үшке бөлінеді.

Минералды сумен  емдейтін санаторийлерге Түркісіб, Сарыағаш, Алма-Арасан, Барлық-Арасанды жатқызуға  болады. Шипалы балшықпен емдейтін санаторийлерге Шортанды, Мойылды, Атырау, Жаңақорған санаторийлері жатады. Қазақстанның санаторий-курорттарында климатпен емдеудің бірнеше түрлері: гелиотерапия - күн сәулесімен емдеу, аэротерапия - ауамен емдеу, мезгіл-мезгіл таза ауада болу (терренкур), жаяу туризмге шығу т.б. емдеу әдістері қолданылады.

 Алма-Арасан  – Қазақстан Республикасы Алматы қаласынан 26 км қашықтықта Алма-Арасан шатқалында орналасқан бальнеолоклиматтық курорты. Іле Алатауында, теңіз деңгейінен 1800-1850 метр биіктікте орын тепкен. 1931 жылы ашылған. Жыл бойына жұмыс жасайды(жазда – 220 орын, қыста – 200 орын). Емдік ресурсы – минералды сульфатты-карбонатты натриево-кремнийлі су. Ыстық су көзі – күкірсутекті радонды су(36-40 градус).   

35. емдік туризмінің  ерекше ұйымдары

Емдік туризмдегі қызметті әр түрлі санаторлы-курорттық  ұйымдар іске асырады. Оларға курорт территориясында немесе оның сыртындағы табиғи емдік ресурстарды пайдалана отырып, емдік және сауықтыру ісімен айналысатын кәсіпорындар,  мекемелер, меншіктің кез келген формасындағы ұйымдар жатады. Санаторлы-курортты ұйымдардың негізгі типтеріне көптеген емдік-профилактикалық орындар жатады: санаторийлер, емдік пансионаттар, курорт емханалары, емдік жағажайлар, минералды су галереялары мен бюветтері, ванналы орындар, радонды емдік орындар, солярий, аэрарий және емдік жүзу бассейндері, т.б. жатады. Климаттық курорттарда сонымен қатар демалыс орындары, турбазалар, пансионаттар мен кемпингтер де жатады.

Санаторий –  арнайы ұйымдастырылған режим жағдайында табиғи емдік және жасанды факторлармен, емдік  дене шынықтырумен, емдік  тамақтанумен емдеуге, профилактиға және медициналық реабилитацияға бағытталған емдік-профилактикалық мекеме.   

Санаторий-профилакторий  – реабилитация мен профилактика үшін өнідірістен бөлінбей, санаторлы  кәсіпорын ішінен құрылатын санаторий.

Тұрақты медициналық  бақылауды қажет етпейтін емделушілер курорттық емханалар мен емдік пансионаттарда амбулаторлы-курстық емделуге бағытталады.

Курорт емханасы – ірі курорттық қалаларда  ұйымдастырылатын емханалық медициналық  көмек көрсететін және науқастарды  курорттарға бағыттайтын емдеу  мекемесі.

Пансионат –  емдеумен қатар демалысқа арналған мекеме. Барлық пансионаттарда демалушыларға  орналасу орны мен тамақтану ұсынылады. Онда демалушылар амбулаторлы ем алады.

Демалыс үйі  – арнайы медициналық күтімді  қажет етпейтін тұлғаларға арналған профилактикалық мекеме.

Турбазалар туризмнің  белсенді түрімен айналысуға келген дені сау туристердің демалуына  арналған орын.  
 

36. ресейдің емдік  туризм орталықтарына сипаттама

  Бұрынғы КСРО елдеріндегі емдік туризмінің пайда болу тарихы терең. Ол  Қаратеңіз аймағынан бастау алады. XVIII ғ. басындағы Рессей патшасы тұсынан емдік туризм  бастамасын алады. Оның дамуына Петр 1  үлесін қосады,  ол  кейбір  шетелдік курорттарды білетін, сөйтіп  өз елінде  «бұлақ көздерін» іздеу жұмыстарын жүргізді. Ал 1717 жылы алғашқы заң шықты, яғни «О приискании в России  минеральных вод». 1719 жылы жарық көрген жаңа  бұйрық, жаңа емдік курорттардың  ашылуына бастама болып табылды. Сондықтан Рессейдің емдік курорттың басты тарихы  1719 жылдан басталады деуге болады.

XVIIІ ғ. біраз уақыттан кейін ғана Кавказдың минералдық су  қорлары з зерттеліне басталды. 1803 жылы  «қышқыл су» бастуының қасында тұрғын үйлердің  пайда болуына байланысты,  бұл қалашық «Кисловодский»  атына ие болды. Осыдан кейін Ессентуки мен Железноводск  минералды  сулары да ашылды. XVIII ғ. екінші  жартысынан   және  XIX ғ. дейін курорттық даму  деңгейі   тез өсті деуге болады. 1815 жылы «Старая Русса» курорты пайда болды, ал 1830 жылдары Одессалық емдік балшық курорты, 1833  жылы Сергеевские минералды суы, 1838  жылы – Юрмала  және т.б. XIX  ғ. екінші жартысында  Крым-Сакское мен Генакское балшық  көлдері, Сибирде -Ямаровка, Дарасун; Орталық Азияда – Ыстық көл, Ақсу, Джалал-Абад,  ал Қазақстан территориясында Алма-Арасан, Қапал-Арасан;  Грузияда – Боржоми, Цхалтубодта  емдік климаттық зерттеулер жүргізілді. Осы аймақты  зерттегеннен  кейін, қолдануға  болады деген тұжырым жасады .  
XIX ғ. ғасырдың соңында ресейліктер арасында екінші  таулы аудан Қырым әйгілі бола бастайды.  Ол  кезде Қырымның  емдік климаты  демалу жүйесінде ауруы бар адамдар үшін  оңды және шипалы қасиеттерге ие болды. Осы қасиетіне байланысты  Қырым Ресейдің  ең көп барылатын жеріне айналды.  
         Жаңа ашылған курорттар және  салынып жатқан курорттар толығымен мемлекет  қазынасында болатын. Бірақ оған  қарауға  мүмкіндік болмады.  Сондықтан көптеген  курорттар  жеке  меншікке  немесе  жалға берілді.

 Курорттары:

1.  Анапа –  климаттық балшықтық курорт; Краснодар  аумағы. Басты факторы жерортатеңіздік  климат

2.  Аршан –  бальнеологиялық курорт. Бурятия. Мамандануы– фитотерапия.

3.  Белокуриха  – бальнеологиялық  курорт.Алтай  аймағы.

4.  Владивосток  курорттық аймағы – климаттық  и балшықтық курорт. Амур шығанағының  жағалауы. Талассотерапия.

5.   Геленджик  курорттары – климаттық курорттар  (Геленджик, Кабардинка). Қара теңіз  жағалауы.

6.  Дарасун  – бальнеологиялық  курорт. Чита  облысы.

7.  Ейск – климато-бальнео-балшықтық курорт. Краснодар аймағы, Азов теңізі жағалауы.

8.  Кавказ  минерал сулары– бальнеологиялық  курорт (Пятигорск, Железногорск, Кисловодск, Ессентуки).Ставрополь аймағы.

9.  Калининград  курорттары– климатты- балшықтық  курорттар (Светлогорск, Отрадное, Зеленогорск).

10.  Кульдур  – бальнеологиялық  курорт (термальды  минералды сулар), Хабаровск аймағы.

11.  Нальчик  – климато-бальнео-балшықтық   курорт, Кабардино-Балкарияда орналасқан. 

37. Украина мемлекетінің емдік туризм дамуына сипаттама

Украинада емдік-сауықтыру  туризмі екі басты бағыта ие –  Қырымның оңтүстік жағалауы және Прикарпатье. Қырым курорттарының біразы климаттық  болып ке леді, ал кейбір курорттарда  балшықпен емдеу де соңғы уақыттарда кездесіп жүр. Субтропикалық климат, тау мен теңіз жақындығы, емдік балшықтардың болуы Қырымды рекреациялық ресурстарының уникалдығымен танымад етеді. Курорттардың Прикарпаттық тобы бальнеоклиматтық типке жатады. Мунда емдік фактор ретінде климат, минералды су көздері, сонымен қатар экологиялық таза орта белгілі. Украинаның емдік – сауықтыру ісінің үшінші секторы болып Одессалық аудан шығады(Куяльник, Хаджибей климатобальнеобалшықтық курорттары).  

-Кавказ минералды сулары – Пятигорск, Железногорск, Кисловодск, Ессентукки сынды курорттардан құралған Ставрополь облысындағы курорттық зона.

Украина курорттары:

-Қырымның оңтүстік курорттар зонасы – Алупка, Аушка, Артек курорттарынан құралған Қырымның Қаратеңіздің жағалауындағы климаттық курорт.

-Феодосия – Қырымдағы климат—бальнео-балшықтық курорт.

-Трускавец – Украинаның Львовская облысындағы бальнеологиялық курорт.

-Одессалық курорттар тобы - Куяльник, Хаджибен, Аркадия курорттарынан құралған климато-бальнео-балшықтық курорт зонасы.

-Евпатория –  Климато-бальнео-балшықтық курорт. 
 

38. қазақстандағы курорттық-емдік істің қазіргі жағдайы

Қазақстанда Курортология саласындағы  зерттеулер КСРО ҒА Қазақ  бөлімшесінің Эксперементтік және клиникалық  институтында (қазіргі Хирургия ғыл. орт.) Курортология бөлімі ұйымдастырылғаннан кейін  басталды (1945). Бұл бөлім 1950-1984 ж. Қазақстан Денсаулық сақтау министерінің  Өлкелік патология ғылыми-зерттеу институтының (қазіргі Гигиена және эпидемия ғылыми-зерттеу орталығы), ал 1984 жылдан Кардиогогия ғылыми-зерттеу институтының құрамына кіреді. Қазақстанның курорттык ресурстарды зерттегенде, республикада 500-дей минералдық су бұлақтары, 78-аса балшык көлдер, 50-ге жуық климатты-емделік тұрақтары бар.  
 Қазіргі кезде республикалық профкеңестік құрамында 12 санаториялар, 2- емдеу пансионаттар, 6-демалыс үйлер және Алматы мен Көкшетау жөндеу кұрылысы басқару ұйымдары кіреді. 
 Санаториялық-курорттық мекемелер және демалыс мекемелер Қазақстанның 12 облыстарда жұмыс істейді, бірақ біздің табиғи-климаттық жағдайлары оларды көптен ұйымдастыруға мүмкіндік береді. 
 Қазақстан Республикасында бальнеологиялық, балшықтық және климаттық курорттардың барлығы да бар. Қазақстанда шипалы су шығатын әрі емдік балшығы бар табиғаты ғажап әдемі жерлер көп. Мұндай шипалы су, емдік балшығы бар, табиғаты көрікті жерлерде емдеу-сауықтыру, демалыс үйлері салынған.

Демалыс үйлері, туристік базалар, санаторийлер орналасқан жерлерді география тілінде рекреациялық аудандар деп атайды. Рекреация - күш  жинау, яғни еңбек етіп шаршаған немесе денсаулығы нашарлаған кісілердің тынығып, ем қабылдап, күш-қуатын қалпына келтіру деген сөз.

Қазақ жерінде  табиғи емдік қасиеті бар жерлер туралы алғашқы мәліметтер ХІХ ғасырдың орта кезінде мәлім бола бастайды. 1834-1880 жылдар аралығында Шығыс Қазақстандағы  Рахман бұлағы, Қапал Арасан, Бурабай, көлінің, Барлық-Арасан бұлағының шипалы қасиеттері туралы белгілі болды. 1920-1925 жылдар аралығында Бурабай, Мойылды, Ауыл, Сер, Рахман бұлақтары, Шымған, Жаңақорған курорттары ашылды.

Қазақстанның  химиялық құрамы әр алуан минералды  бұлақ көздері, шипалы балшығы бар  көлдері, тынығуға әдемі көрікті жерлері курорт-санаторий жүйелерін дамытуға өте қолайлы. Қазір Республикамызда 120-дан астам курорт, санаторий, демалыс үйлері бар. Санаторийлер емдеу түріне қарай минералды сумен (Жаңақорған т.б.), климатпен емдейтін болып үшке бөлінеді.

Минералды сумен  емдейтін санаторийлерге Түркісіб, Сарыағаш, Алма-Арасан, Барлық-Арасанды жатқызуға  болады. Шипалы балшықпен емдейтін санаторийлерге Шортанды, Мойылды, Атырау, Жаңақорған санаторийлері жатады. Қазақстанның санаторий-курорттарында климатпен емдеудің бірнеше түрлері: гелиотерапия - күн сәулесімен емдеу, аэротерапия - ауамен емдеу, мезгіл-мезгіл таза ауада болу (терренкур), жаяу туризмге шығу т.б. емдеу әдістері қолданылады.

 Алма-Арасан  – Қазақстан Республикасы Алматы  қаласынан 26 км қашықтықта Алма-Арасан шатқалында орналасқан бальнеолоклиматтық курорты. Іле Алатауында, теңіз деңгейінен 1800-1850 метр биіктікте орын тепкен. 1931 жылы ашылған. Жыл бойына жұмыс жасайды(жазда – 220 орын, қыста – 200 орын). Емдік ресурсы – минералды сульфатты-карбонатты натриево-кремнийлі су. Ыстық су көзі – күкірсутекті радонды су(36-40 градус).   

39. америкадағы  емдік-сауықтыру туризмі

Американың денсаулық  сақтау саласындағы жетістіктері –  органдар пересадкасы, кардиохирургия, пластикалық операциялар – әлем дәрігерлері мен тұтынушылары арасында мойындалған. Осыған байланысты бұл континентте санаторлы-курортты мекемелрдің ерекше түрлері – яғни дүние жүзінің түкпір-түкпірінен келетін емделушілерге қолайлы санаторий типтес ауруханалар мен емханалар бар. Дәрігерлік және көмекші медициналық персонал ең сапалы және жоғарғы квалификацияланған деп есептеледі. Клиникалық санаторлы кешендері соңғы ғылыми зерттеулерге байланысты және техникасы жаңа үлгімен жабдықталған. Американың санаторлы-курортты мекемелерінің негізгі типтеріне көптеген емдік-профилактикалық орындар жатады: санаторийлер, емдік пансионаттар, курорт емханалары, емдік жағажайлар, минералды су галереялары мен бюветтері, ванналы орындар, радонды емдік орындар, солярий, аэрарий және емдік жүзу бассейндері, т.б.  Климаттық курорттарда сонымен қатар демалыс орындары, турбазалар, пансионаттар мен кемпингтер де бар. Америка континентінде емдік туризм нарығының бірінші орнында сөзсіз Америка Құрама Штаттары тұр. Денсаулық сақтау саласындағы олардың жеткен жетістіктері әлем ғалымдары мен тұтынушылармен мойындалған. Америкада медициналық қызмет өте қымбат болғандықтан, халық көбіне профилактикалық ем алу үшін курорттарға барады. Солтүстік Америка курорттарының негізгі таралған типі – бальнеологиялық курорттар. Минералды сумен емдейтін курорттық орталықтары – Мамонт-Спрингс, Хибер-Спрингс, Хот-Спрингс – Арканзас штатында орналасқан. Туристер арасында теңіздік климаттық курорттар үлкен сұранысқа ие: Нью-Йорктағы Лонг-Бич, Солтүстік Каролинадағы Хаттерас, Флоридадағы Майами-Бич, Калифорниядағы Сан-Диего және Санта-Круз. Көл маңындағы курорттарда ем алу үшін Орталық Америка, Барбадос, Куба және Багам аралдарына барған тиімді. Континенттегі курорттардың кең спектрына қарамастан ел азаматтары шетелдерге шығып емделгенді жөн көреді. Әкімшілік статистикаға сүйенсек, 2006 жылы 15000 американдық емдік туристер Латын Америкасы мен Азияға барған екен, 2007 жылы бұл көрсеткіш 300000-ға, ал 2010 жылы 1 млн-ға жеткен екен.