Инвестициялық қоржын

     Мазмұны 

Кіріспе..........................................................................................................................3 

І Коммерциялық банктің инвестициялық қоржынын басқарудың  

    экономикалық мәні және қажеттілігі ...............................................................5

1.1 Коммерциялық    банктерде  инвестициялық  қоржынды             

      қалыптастырудың рөлі мен тәртібі .....................................................................5

2. Инвестициялық қоржынның диверсификациясы...............................................9

 

ІІ Екінші деңгейлі банктерде инвестициялық қоржынды басқару..............12

2.1 Инвестициялық  тәуекелдер және оларды басқару  әдістері.............................12

2.2 Инвестициялық  қоржынның табыстылығы және оның депозиттік

      сыйақымен байланысы («КазИнвестБанк» АҚ мысалында)...........................20 

III Коммерциялық банктерде инвестициялық қоржынды  басқаруды     

     жетілдіру жолдары ............................................................................................26 

Қорытынды .............................................................................................................34

Пайдаланылған әдебиеттер тізімі........................................................................36 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

     Кіріспе 

     Қазақстан Республикасының алдындағы міндеттері, алға қойған мақсаты болып әлеуметтік бағыттағы жоғары тиімді экономиканы қалыптастыру, әлемдік кеңестікте өз орнын табу, экономикалық тәуелсіздікті қамтамасыз ету, жоғары дәрежелі еңбек өнімділігіне жету, аралас экономиканы қалыптастыру, түрлі меншік иелеріне жол ашу, нарық орталықтарында тиімді заңға негізделген іскерлікке қол жеткізу болып табылады. Банк ісі көзқарасы тұрғысынан қарағанда, инвестицияның мағынасы туралы түсіндірілгенде үшінші жақтан бағалы қағаздарға ұзақ мерзімге қаржының салынуын айтуға болады.Инвестиция салудың мақсаты - ұзақ мерзімге қаржы қорының ағымын қамтамасыз ету. Коммерциялық банктің инвестициясы екінші резервке қосылмайтын бағалы қағаздардан тұрады. Екінші резервтер, бұлар - қолма-қол ақшаға теңестірілген активтер. Нарықтың өтемпаздығы мен кез келген табыстан тәуелсіз инвестициялық бағалы қағаздар жабылғанға дейін резервтер санатына көшеді. Тұтастай алғанда инвестициялар бір-біріне қарама-қайшы екі мақсатты көздейді, олар - табыс пен өтемпаздық. Бүл мақсаттарды теңестіруге қол жеткізу банк үлкен күш салуын және инвестиция саласында дәл саясат жүргізу мен банк балансының өтемпаздығын талап етеді. Салымдардың жабылуы мен банктің өтемпаздығын қайта жандандыру үшін несиелерге сұраныстың көбеюіне байланысты екінші резерв жетпей қалған жағдайда оның орнын аз уақыттың ішінде толтыру қажет. Егер толтыруды жүзеге асыра алмай қалған жағдайда, мысалы депозиттер сертификатын пайдалану жолымен немесе инвестиция қоржынынан бағалы қағаздарды сату қажет болады. Мұндай сату қаржы рыногы тарылған жағдайда, пайыздық мөлшерлеме жоғары болғанда және бағалы қағаздарға сұраныс төмендеген кезеңде қажет болады.    

       Инвестициялар басқа салымдардан түсетін табыстар (оның ішінде кредиттік) тәрізді, сондай табыс түсіруі тиіс. Сонымен бірге инвестициялар - тез арада қолма-қол ақшаға айнала алатын банк активтері.

     Банктің инвестициялық саясатының мақсаттарын  анықтайтын табыс пен өтемпаздықтың  сұранысы осының негізгі факторлары болып табылады. Сөйтіп, банктің инвестициялық саясаты активтердің өтемпаздығы мен инвестицияның табыстылығын қанағаттандыруды теңестіруге бағытталған. Инвестициялық саясатта бағалы қағаздарды жабу мерзімінің белгілі бір кұрылымын алдын ала қарастыру керек. Коммерциялық банк кәсіпорындардың, ұйымдардың,мекемелердің, халықтың және басқа да банктердің қаражаттарын салым ( депозит) түрінде тартады. Банктер тартатын қаражаттар құрамы бойынша әр түрлі болып табылады. Олардың негізгі түрлері – банктердің клиенттермен жұмыс істеу барысындағы тартқан қаражаттары (депозиттер) және банктердің меншікті қарыздық міндеттемелерін шығару жолымен жинақтаған қаражаттары (депозит және жинақ сертификаттары ) болып табылады. Банктің пассивтік операцияларды жүзеге асыру барысындағы ресурстық базасын қалыптастыруы оның активтік операцияларына қатысты маңызды рөл атқарады.Банктік ресурстың негізгі бөлігі банктің инвестициялық операцияларды жүргізуінен қалыптасатыны белгілі. Оның қызметінің тұрақтылығы инвестициялық операцияларын тиімді жүргізуіне байланысты.Осыған байланысты ресурстық потенциалды өсіру және пассивтерді тиімді басқару арқылы оның тұрақтылығын қамтамасыз ету мәселелері өзекті мәселеге айналды.

       Курстық жұмыстың өзектілігі – Қазақстан Республикасындағы инвестициялар, инвестициямен байланысты операциялар және инвестициялық қоржынды басқаруға байланысты зерттеу жүргізу, оны жетілдіру жолдарын анықтау. Осының барлығы курстық жұмыстың тақырыбын талдауға әсер етті.

       Жұмысты жазу барысындағы зерттеудің жаңалығы – Қазақстан Республикасындағы екінші деңгейлі банктердің жүзеге асырып жатқан инвестициялық операцияларының кейбір шарттары толықтыруды қажет ететіндігінің анықталуы. Зерттеу нәтижесінде алынған мәліметтерге негізделгенде инвестициялық қоржынның сапасын әрі қарай жетілдіру арқылы инвестициялық базаны көбейтуге болатындығы айқындалды.

       Банктің ең негізгі мақсаты  - максималды табыс табу болып  табылады, ол банктің мобилизацияланған  ақша ресурстарын неғұрлым тиімді  орналастырып, пайдалану арқылы жүзеге асады. Инвестициялық қоржынды басқару банктің сырттан тартылған қаражаттарды орналастырудың тиімді жолдарын тиімді пайдаланумен байланысты. Қазіргі уақытта коммерциялық банктер сырттан тартылған қаражаттарды орналастырған кезде тек нарықтық критерийлерге, яғни өтімділікке, табыстылыққа және тәуекелділікке негізделеді. Бұл өз кезегінде банктің инвестициялық қоржынына әсер етеді.

     Курстық жұмыстың мақсаты - банктің инвестициялық қоржынның теориясы мен практикасына талдау жүргізу, инвестициялық қоржынды басқару түрлерін, әдістерін анықтау және бағалау және олардың ішінен ең тиімдісін таңдау болып табылады.

     Осы мақсатты орындау үшін келесі міндеттер  қойылады:

     - банктің инвестициялық қоржынының  мәні мен түрлері және  ерекшеліктері;

     - коммерциялық банктер инвестиция жасайтын қаржы инструменттері;

     - инвестициялық қоржынның табыстылығына  талдау және оның депозиттік  сыйақымен байланысы; 

     - инвестициялық саясаттың банктердегі қолданылуын талдау;

     - коммерциялық банктерде инвестициялық қоржынды басқаруды жетілдіру жолдары;

     - ҚР –ның инвестиция нарығын  жетілдіру жолдарын ұсыну.

        Курстық жұмыстың міндеті -  банктердің инвестиялық саясатын, операциялары мен инвестициялық қоржынды толық зерттеу, жүргізілген зерттеуді статистикалық мәліметтермен толықтыру, қорытындысына зерттелген тақырыпқа қатысты өз ойымды жазып қорытындылау.

     Курстық жұмыстың құрылымына тоқталсақ, онда Курстық жұмыс кіріспеден, үш тараудан, қорытындыдан және пайдаланылған әдебиеттер тізімінен тұрады.

      

      

 

      I Коммерциялық банктің инвестициялық қоржынын басқарудың экономикалық мәні және қажеттілігі 

     1.1 Коммерциялық банктерде инвестициялық  портфельді қалыптастырудың рөлі мен тәртібі 

     Қаржылық  инвестиция - пайда табу мақсаты мен құнды қағаздар түріндегі активтерді алу. Бұл салымдар - құнды қағаздар қоржынын қалыптастыруға бағытталады.

       Инвестициялар венчурлық, тікелей,  қоржынды, аннуитет түрінде болады:

     • венчурлық инвестиция - жаңа технологияға шағын фирмалардың жаңартпашылықтарын қаржыландыруға қажетті тәуекел капиталды салуын айтады.

     • тікелей инвестиция - берілген шаруашылық субъектіні басқаруға қатысу құқығын алу үшін жарғылық капиталға ақша жұмсау.

     • қоржынды инвестиция - қоржынды қалыптастырумен байланысты және бағалы қағаздарды, активтерді алу. Қоржынға бағалы қағаздар немесе әртүрлі инвестициялық құндылықтар (акция, облигация, жинақ және депозиттік сертификаттар, сақтандыру полюсі) кіреді.

     • аннуитет - инвесторға белгілі бір уақыт аралығында тұрақты табыс әкелуші инвестиция. Бұлар негізінен сақтандыру және зейнетақылық қорға қаржы салу.

       Инвестициялық қоржын жоспарлауды, бағалауды, инвестициялық қызметтің соңғы нәтижелерін бағалауға нарық қорындағы әртүрлі секторлардағы жұмыстарды бақылауды орындайды.

       Инвестициялық қызметтің түрлері  бойынша былай бөлінеді:

     ־ нақты инвестициялық қоржын;

     ־ бағалы қағаздардың қаржылық инвестициялық қоржыны 

       (инвестициялық қоржын)

     ־ басқа да қаржылық инвестициялық қоржын (банктік депозиттер,

       депозиттік сертификаттар)

     ־ айналым қаржысындағы инвестициялық қоржын.

       Банктің инвестициялық қызметі инвестициялық саясат көмегімен жүзеге асырылады. Инвестициялық саясаттың негізгі мазмұны қаражат жұмсау үшін біршама тиімді бағалы қағаздың түрлерін анықтау, әр уақыт кезеңіне инвестициялық қоржынның құрылымын оңтайландырудан тұрады.

     Бағалы  қағаздар нарығында коммерциялық банктердің инвестициялық шешімдерін қабылдау процесі - бұл бағалы қағаздар қоржынының қалыптасуы, жоспарлау, бағалы қағаздар қоржынының құрылымын реттеу және талдау, қоржын өтімділігін сақтай отырып өз алдына қойған мақсатына қоржынды басқара отырып жету, шығындарды азайту және тәуекелге жол бермеу.

       Инвестициялық қоржынды қалыптастыру келесі сатылардан тұрады:

     - жеке меншік стратегияны қалыптастыру  және талдау.

     - инвестициялық саясатты анықтау.

     - нарық комплексін талдау.

     - бастапқы қоржынның қайта құрылуы.

       Инвестицияның ең керекті сатысы стратегияны таңдау болып табылады.

     - Тұрақты құн стратегиясы.

       Бұл жалпы қоржынды басқару кезінде қоржынның құны бірқалыпты деңгейде ұсталып тұрады. Себебі, табыс көбейіп кетсе артығын шығарып тастайды, ал шығын көбейіп кетсе кересінше қаржымен толықтырып тұрады.

     - Тұрақты қоржын стратегиясы

       Осы стратегия кезінде қоржынның иесі белгілі бір уақытқа дейін басқа қоржындар арасында бірқалыпты деңгейде арақатынасты ұстап отырады. Пропорция бекітілетін қоржынның құрылымы бірнеше белгілері бойынша анықталуы мүмкін. Мысалы, бағалы қағаздардың тәуекелінің дейгейі, бағалы қағаздардың түрлері, бағалы қағаздардың салалық немесе аудандық салаға енуі. Нарықтық бағаның бағалы қағаздарға қозғалысы нәтижесінде арақатынас бұзылады, банк бағалы қағаздарды сатады, ал сатылған ақша құралдарына үлесі түскен бағалы қағаздарды сатып алады.

     - Өзгермелі пропорция стратегиясы.

       Бағалы қағаздардың қиын стратегиясы,  қоржындар арасындағы әртүрлі бекітілген арақатынаспен аяқталады. Мысалға, егерде инвестор осы стратегияны таңдаса онда ол тәуекелге ұшырауы мүмкін. Қоржын пропорциясында болған өзгерістер ары қарай да бола береді.Басқаша айтқанда, егерде қоржында акция үлесі облигациямен салыстырғанда тез өссе, онда инвестор жылдам өсу қарқынын есептей отырып акцияны көбейтеді.

     - Агрессивті стратегия.

       Бұл жағдайда салымның табыстылығы  жоғары және тәуекелі де жоғары  болуы мүмкін.Салымның объектісі  болып акция, жоғары табыс әкелетін  облигациялар және де басқа  тәуекелі жоғары активтер.

     - Теңдестірілген стратегия.

       Бұл жағдайда тәуекелі жоғары және тәуекелі төмен активтердің бірқалыпты бөлінуі. Егерде кездейсоқ жағдайлар болған жағдайда екінші реттегі нарықта аз шығындалып жүзеге асырады.

     - Консервативті стратегия.

       Бағалы қағаздардың сенімділігіне ерекше көңіл бөле отырып, тәуекелдің ең төменгі деңгейіне ие. Инвестициялық стратегия негізінде жеке меншік инвестициялық саясат қалыптасады.

       Сонымен инвестициялық саясат келесілерге негізделеді:

     - инвестициялық қоржын тиімділігінің жинағының анықталуы әрбір күтілетін жоғары табыс үшін тәуекел деңгейі төмен болып келеді.

     - берілген банктің инвестициялық қоржыны үшін ең жақсысын таңдау.