Автор работы: Пользователь скрыл имя, 18 Марта 2012 в 13:12, реферат
Адамзат тарихындағы прогресс ғылымның дамуымен өлшенетіні белгілі. Ғылымның дамуындағы негізгі сипаттамалар мен заңдылықтар әлеуметтік-мәдени контексте қарастырылып, ғылымның мақсаты, алынған нәтижелерінің маңыздылығы анықталады. Қоғам және оның мәдени жағдайы ғылыми-зерттеушілік процестерге бағынышты.
Алайда, Ы.Алтынсариннің өз заманы үшін бұл орынды ұсынысын Н.И.Ильминский де, сол кездегі оқу министрі Толстовта қабылдамаған. Ы.Алтынсарин сонымен бірге кейбір миссионерлердің оқушы қазақ балаларын еріксіз шоқындыруға үзілді-кесілді қарсы шыққан. Бұл жөнінде тиісті орындарға шағым жазып, наразылық білдіріп отырған.
Қазақ әйелдеріне білім беру ісі де Алтынсариннің есімімен тығыз байланысты. Аса маңызды бұл бастамада ол патша өкіметі тарапынан кедергілерге ұшырайды. В.В.Катаринскийге жазған бір хатында былай деп хабарлайды: «Қазақ қыздарына арнап ашылмақ табысты боларына губернатордың күдігі бар… ал мұндай маңызды істі бастамаса, ешқашан да ештеме де болмайды ғой. Бұл істің Ырғызда оңға басатындығына мен қазірдің өзінде кәміл сенемін».
Көп ұзамай
бұл араманы жүзеге асады. Ырғыз
қаласында қазақ қыздарына
Алайда, Алтынсарин аталмыш мектептерді ағарту ісінің алғашқы қадамдары деп біледі. Ыбырайдың Ушинский жолымен жүргізген оқыту жүйесі бойынша: мектеп, ең алдымен халықтық мектеп болуы керек, халықтың тұрмысына ыңғайлы, шаруашылығына қолайлы болып құрылуы керек. Ауыл мектебі ауыл өміріне, болыстық мектеп – болыстағы жағдайға сай құрылуы керек. Ауыл мектептері үлгілі, тәртіпті, көрнекті, мәдениетті, ауылдағы бүкіл мәдени-ағарту жұмысының орталығы «қазақтарды оқытудың негізгі буыны» болуға тиіс.
Ыбырай мектептерінде өтетін сабақтардың бәрі де орыс тілін жақсы біліп шығуға арналды, сабақтың көпшілігі орыс тілінде жүрді.
Ыбырай
мұғалімдер жөнінде өте жоғары пікірде
болды. Ол ағартушылық жолына түскен
күннен бастап, қазақ балаларын ана
тіліндеоқыта алатын мұғалім кадрларын
даярлау ісіне белсенді кірісті.
Патша өкіметі Ыбырайдың бұл
тілегін қабылдамады. Керісінше, Ыбырайды
қудалай бастады. Ыбырай өзінің тағы
бір хатында «оқушылар
Сол кездегі Қазақстан жағдайында өте күрделі мәселелердің бірі – белгілі педагогикалық даярлығы бар мұғалім кадрлардың жетіспеуі Ыбырай ол мәселені екі жолмен шешуді көздеді: біріншіден, қазақтардың өз ішінен мұғалім даярлайтын қазақ мұғалімдер мектебін ашу арқылы, екіншіден, жаңадан ашылып жатқан орыс-қазақ мектептеріне Ресейдің арнаулы мұғалімдік оқу орындарын бітірген жас мұғалімдерді жұмысқа шақыру арқылы мақсатты іске асырмақ болды.
Ыбырай
қазақ мектептерінің инспекторы
болып жұмыс істеп жүргенде Қазан
мұғалімдер семинариясының директоры
Н.И.Ильминскийге жаңадан ашылып жатқан
екі сыныптық орыс-қазақ мектептері
үшін мұғалім кадрларымен
Ыбырай
Алтынсарин қазақ даласында әдейі
қазақ жастары үшін педагогикалық
оқу орындарын ұйымдастыру
1883 жылы
бітіріп шықты. Оның түлектері
кезінде қазақ даласының
Ыбырай
Орскіде ашылған педагогикалық
мектептің оқу жұмысын
Ы.Алтынсариннің
енді бір топ шығармалары
Халқымыздың салт-дәстүрлерін және әдет-ғұрыптарын жетік болатын жан-жақты ғылым екендігін таныта білді. Осы ерекшелік ұлы ағартушының оқулық, хрестоматияларынан да айқын аңғарылады.
Ыбырайдың
қазақ балаларына арнап жазған «Қазақ
хрестоматиясы» атты оқу құралына енген
материалдарға зер салып
Ыбырай жастарды оқу білім -өнерге үндегенде құрғақ насихатқа ұрынбайды, қайта өз ойын нақтылықпен дәлелдеуге ұмтылады.
Халықты және олардың жас өрендерін оқуға, өнер-білімге шақыруда Ыбырайдың ұран салып, ту етіп көтерген, әрқашан жаңарып, түрленіп, құлпырып, оқыған сайын сүйсіндіріп отыратын, ескірмейтін ееңбегі «Кел,балалар,оқылық», «Өнер-білім бар жұрттар», «Әй,достарым», «Әй,жігіттер» деген өлеңдері.
«Оқысаңыз, балалар,
Шамнан шырақ жағылар,
Тілегенің алдыңнан
Іздемей-ақ табылар.
Кел, балалар, оқылық,
Оқығанды көңілге
Ықыласпен тоқылық!»-деп ұран салады. Ыбырай бұл өлеңдерінде алдымен сауат ашу, оқыту мәселесін бірінші орынға қояды, баланы оқыту барысында тәрбиелеу керектігін түсіндіреді. Оның өлеңдері мен әңгімелерінің қай-қайсысы болмасын балаға тәртіпті, үлгілі, өнегелі кісі болуды уағыздайды.
Елді қараңғылықтан жарыққа шығаратын жастар, тек ғана жастар деген қорытындыға келді. Әсіресе, оның келешекке сенімі мол болды. Аңсаған арманын өзі орындай алмаса, болашақ жастар орындайды деп білді.
«Біз болмасақ сіз барсыз,
Үміт еткен достарым,
Сендерге бердім батамды!»-деп, ол өз халқының келешек ұрпақтарына сеніп кеткен еді. Міне, сол ұрпақ Ыбырай арманының жүзеге асқанын бұл күнде айқын көріп отыр.
Ыбырайдың сол кездегі қоғамдық құрылысқа көзқарасында тарихи шектеукшілік пен кейбір кемшіліктер болды. Қоғамдағы кемшіліктерді көре тұрып, оны өзгертудің негізгі жолы адамдарды ағарту, білім беру, өмірді төңкеріс жолымен емес, реформа арқылы әділетсіздікті жойып, жақсылық орнатуға болады деді.
Бұл оның көзқарасының, дүниетанымының кемшілігі еді. Ол табиғатты тануда материалист бола тұра қоғамдық құбылыстарды түсіндіруде идеалистік көзқарастан аса алмады.
Ыбырай Алтынсарин 1889 жылғы 17 шілдеде, Қостанай қаласынан үш шақырымдай жердегі «Инспектор көлінің» жағасында салынған өзінің үйінде, қырық сегіз жасқа толуына үш ай және үш күн қалғанда дүниеден өтті.
Қазақ педагогикасының
ұлы классигі Ы.Алтынсариннің 150 жылдық
мерей тойы 1991 жылы Қостанай мемлекеттік
университетінің базасында
Туған халқының талантты перзенті ұлтының рухани мақтанышы, тұңғыш ағартушы-педагогі Ы.Алтынсарин қазақ халқының мәдениеті мен тарихының алтын қорына үлес қосумен қатар өзінен кейінгі ұрпаққа сарқылмас бай мұра қалдырды.
Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрлігі
Шет тілдер және іскерлік
Тақырыбы:Кеңес дәуіріндегі білім беру жүйесі мен педагогикалық ғылым
1917-1941 ж.ж.кеңес мектебі мен педагогикасы.
Мектептің революциялық қайта құрылуы және алғашқы қадамдары.
Халық ағарту ісінің барлық
жүйесін қайта құру революцияның
алғашқы күндерінен басталады. 1917 жылы
9 қарашадағы декрет бойынша, Ағарту ісінің
мемлекеттік комиссиясы ұйымдасты,
ол негізінен халыққа білім
Халық ағарту комиссары
А.В.Луначарский (1875-1933) жұртшылыққа
мұғалімлерге және оқушыларға
үндеу тастады. Бұл үндеуде
ол халық ағарту саласындағы
Кеңес үкіметінің негізгі
Халық ағарту ісін
басқарудың ескі жүйесін
1918 жылы 30 мамырда барлық
оқу орындары мен жалпы білім
беретін мекемелерді Халық
Мұғалімдер қауымы революцияға әртүрлі көзқараспен қарады. Көптеген мұғалімдер, көбіне орта мектептің мұғалімдері революциялық өзгерістерге дұшпандықпен қарады. Олар Кеңес үкіметіне қарсы шықты, Бүкілресейлік мұғалімдер одағының (БМО) Контрреволюциялық қызметін қолдады. Бірақ мұғалімдердің көп бөлігі, әсіресе, халық мектептерінің мұғалімдері революцияны ерекше көңілмен қарсы алды.
Контрреволюциялық
1918 жылдың бойына Ағарту
ісі туралы мемлекеттік
"Бірыңғай еңбек мектебінің
негізгі қағидалары”
Мектептегі білім беру жүйесінің дамуы.
1918 жылы қабылданған мектеп
жүйесі азамат соғысы жылдары
және шетел интервенция
Информация о работе Шетел ағартушыларының педагогикалық идеялары