Консолидалынған (консолидацияланған) қаржылық есеп беруді жасау

       Егер  де тәуелді заңды тұлға өзінің тәуелді заңды тұлға ретіндегі  анықтамасына сәйкес келуін тоқтатса, онда ол кезден бастап, оны инвестициясы қабылданған есеп саяастына сәйкес, ұзақ мерзімді инвестиция есбі бойынша  есепке алынады.

       Кәсіпорында еншілес заңды тұлғаның инвестициясы болмаса, онда ол жеке қаржылық есеп беруді жасайды.

       Мысал. 01. 01. 2001 жылының жағдайы бойынша  “Анар” ААҚ-на (негізгі заңды тұлға) “Гүләр” ААҚ 26% акциясы, яғни 700 мың теңге сома және “Ұлдана” ААҚ 35% акциясы, яғни-500 мың теңге сома жатқан. 2001 жылы “Гүлнәр” ААҚ 145 мың теңге таза табыс алған және ол 58 мың теңге дивидент жариялаған, “Ұлдана” ААҚ-45 мың теңге таза табыс тапқан, 15 мың теңге дивидент жариялаған. Негізгі заңды тұлға инвестицияның есбін үлетік қатысу әдісі бойынша жүргізген.

       “Анар”  ААҚ 01. 01. 2001 жылына инвестиясының баланстық  құны 1200 мың теңге (700+500) тең болған. 01. 01. 2002 жылының басына “Анар” ААҚ-ның  тәуелді заңды тұлғалардың таза табысына қатысу үлесі мынаны құрған:

       “Гүлнәр”  ААҚ-38 мың теңге (145х26%); “Ұлдана” ААҚ-16 мың теңге (45х35%). үлестік қатысудан “Анар” ААҚ-ның алатын жалпы табысы 54 мың теңге (38+16) құрған. 
 
 

ҚОРЫТЫНДЫ 

       Қаржылық  есеп берудің маңызы зор, өйткені  есеп беруге қойылатын ең басты талап  оның тазалығы (ашықтығы) болып табылады. Акционерлер мен инвесторларға есеп берудің мәліметі түсінікті болуы тиіс.

       Қаржылық  есеп беру-басқарушы органдардың  жұмысын түгендеп, тиімділігін бағалап, сондай-ақ шаруашылық қызметін талдау үшін қажет.

       Бухгалтерлік  есеп стандартына сәйкес қаржылық есеп беру қатаң заңмен қадағаланады.

       Қаржылық  есеп берер алдында үлкен дайындық жұмыстары жүргізіледі.

       Қаржылық  есеп берудің құрамына бухгалтерлік баланс, шаруашылық - қаржылық қызметінің нәтижесі туралы есеп беру, ақша қаражатының  қозғалысы туралы есеп беру және түсіндірме қаттамасы кіреді.

       Қаржылық  есеп беру кәсіпорынның инвестициялық  саясатын жасауға несиелеу аясын  дұрыс қалыптастыруға, болашақ ақша қаражатының ағынын бағалауға кәсіпорынның міндеттемесі мен ресурстарын бағалауға  және олардың басқарушы органдардың қызметіне қажет ақпараттармен қамтамасыз етуге өз септігін тигізеді.

       Қаржылық  есеп беру өткен кезеңдердің мәліметтерімен салыстырылады.

       Халық-шаруашылығы  есептерінің арасында бухгалтерлік есептің және қаржылық есеп берудің  алатын орны ерекше. 1995 жылдың 26 желтоқсанында ҚР Президентінің “Бухгалтерлік есеп туралы” заң күші бар №2732 жарлығы қабылданды. Осы заңға сәйкес 1996 ж 18 қарашада “Қаржы шаруашылық қызметі” бухгалтерлік есебінің бас шоты болып бекітілді. 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

       Қолданылған әдебиеттер: 

1. “Қаржылық есеп” (2001ж) Авторлары: Қ.К. Кеулімжаев, З.М. Әжібаева, Н.А. Құдайбергенов, А.Ә. Жантаева.
2. “Бухгалтерлік есеп шоттарының жоспары” Авторы: Әбдіғали Әбдіманапов.
3. “Кәсіпорындардың бухгалтерлік есебі” Авторы: Көкенов У.Ж., Көкенова Ф.У.