Консолидалынған (консолидацияланған) қаржылық есеп беруді жасау

       - 1035 мың теңге сомаға өнімді  сату бойынша шығысын және  сатудан түсетін табыс көлемін  азайту керек;

       - 900 мың теңге сомаға пайызды  төлеу шығысын және негізгі  емес қызметтінен алынатын табысын  азайту керек;

       - 180 мың теңге баланыстағы тауарлы-материлдық запастың құнын азайтып, оны сатылған өнімнің өзіндік құнына қосу керек;

       - еншілес заңды тұлға бойынша  шеккен зиян мен таза табы  азшылықтан үлесіне түзетіп жазылады;

       - баланыс құны бойнша еншілес  заңды тұлғалардың инвестициясы: “Энгнльс” ЖШС-2100 мың теңгесі және “Ынтымақ” ЖШС-1600 мың теңгесішегеріліп тасталған, сондай-ақ еншілес тұлғаның жарлық капиталының деңгейін азайту керек: “Энгельс” ЖШС-3000 мың теңге және “Ынтымақ” ЖШС-2000 мың теңгеге, сонымен қоса тиісінше азшылықтың үлесін де өсіру керек: 900 мың теңгеге және 400 мың теңгеге;

       - тауардың үшінші жаққа (тұлғаға)  берілуіне байланысты сатылған  тауардың табысынан пайда болған  уақытша айырмасынан шығатын  салық эффектісін есептеу керек:  сатылмаған тауардың табысы-180 мың  теңге құраған ((1000-550)х40 / 100%); уақытша айырмасынан шығытан салық эффектісі-54 мың теңге(180х30%/100%);

       - табыс салығы бойынша шығысты  азайтып, консолидациланған баланстың  “Кейінге қалдырылған табыс салығы”  бойынша активті бабын 54 мың  теңгеге өсіру керек. 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

       Консолидацияланған  балансты жасау үшін әзірленген (жұмысшы) кестесі

 
 
 

Ұзақ  мерзімді қаржылық инвестициясы –3700 мың  теңге (2100+1600);

Тауарлар=180 мың теңге;

Алынатын  шоттар –2035 мың теңге (1000+1035);

Басқа да дебиторлық қарыздар –800 мың теңге;

Кейінге қалдырылған табыс салығы 54 мың  теңге;

Жарлық  капиталы 5000 мың теңге (3000+2000);

Таратылмаған  табыс (зиян)-5578 мың теңге (1000+1035+900(9009х30%)+((-300)х20%));

2809 мың  теңге (1000+10035+900+54*180);

Азшылықтың  үлесі – 3343 мың теңге ((3000+2000-3700)-(9009х30%)+((-300)х20%));

Қысқа мерзімді несиелер – 800 мың теңге; Жабдықтаушылармен  және мердігерлермен есеп айырысу –2035 мың теңге (1000+1035); 
 
 

 

       

       3 б кесте

       Қаржылық-шаруашылық қызметінің нәтижесі туралы есеп беруді жасау үшін әзірленген (жұмысшы) кестесі

 

 

       

       Негізгі және тәуелді заңды тұлғалардың  консолидацияланған қаржылық есеп беруі. Негізгі заңды тұлғалардың қаржылық есеп берулерінде тәуелді заңды тұлғалардың инвестициясы консолидацияланған қаржылық есеп беру кезінде “Тәуелді шаруашылық серіктестіктерінің инвестициясының есебі” (14 БЕС) деген бухгалтерлік есептің Стандартына сәйкес есепке алынуы мүмкін. Бұл жерде үлестік қатысу әдісін пайдаланады. Тәуелді заңды тұлға-бұл инвестордың біршама ықпалында тұратын тұлға және ол еншілес те, бірігіп бақыланатын заңды тұлға да емес болып табылады.

       ҚР-ның  заңдарына сәйкес, егер басқа заңды  тұлға оның дауыс беруші акциясының 20-дан-50% дейін йелік етсе, онда ол тәуелді шаруашылқ серіктестігі болып танылады. Тәуелді шаруашылық серіктестігінің инвестициясы қаржылық есеп беру консолидациясына үлестік қатысу әдісі бойынша есепке алынады, тек мына жағдайларды қоспағанда; инвестициясы жақын арада сату мақсатымен алынса; тәуелді шаруашылық серіктестігі қатаң шектелгкен ұзақ мерзімді жағдайда әрекет ететін болса.

       Егер  де инвестор тәуелді шаруашылық серіктестігінің  еншілес тұлғасының да акциясына  бірдей иелік етсе, онда ол еншілес  тұлғаға қатыстысын  13 БЕС сәйкес консолидациялайды, ал қалған бөлігін, яғни тәуелді заңды тұлғаның бөлігін-үлестік  қатысу жолымен консолидациялайды.

       Мысал, “Қымкент” ААҚ-на “Қызыл-көл” ААҚ 30% акциясы, яғни 600 мың теңгн сома және 70% “Сызған” ЖШС үлестік қатысы, яғни 525 мың теңге сома жатады. Бұл жағдайда, “Қызыл-көл” ААҚ тәуелді болып табылады,ал “Сызған” ЖШС-“Құмкент” ААҚ-ның еншілес кәсіпорны болып табылады. “Құмкент” ААҚ консолидацияланған бухгалтерлік баланысын жасау процесі бірнеше кезеңдерден тұрады:

1. негізгі заңды тұлғаның инвестициясының деңгейін еншілестің үлесіне азайтады (яғни 525 мың теңге) және еншілес заңды тұлғаның жарлық капиталының деңгейін 750 мың теңге өсіретін; азшылықтың үлесі 225 мың теңгеге өседі;
2. негізгі заңды тұлғаға жатпайтын табыс үлесіне таратылмайтын табыс деңгейін азайтады және азшылықтың үлесін 231 мың теңгеге (770х30%) өсіру керек.

 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
---
 

       Консолидацияланған  балансті жасау үшін әзірленген (жұмысшы) кестесі