Автор работы: Пользователь скрыл имя, 15 Апреля 2012 в 20:30, курсовая работа
Диплом жұмысының теориялық және әдістемелік негізін кәсіпорынның бәсекеге қабілеттілігін арттыру мәселелері бойынша отандық және шетелдік ғалымдардың еңбектері, монографиялары, оқулыктары мен оқу құралдары, мерзімді баспасөздегі мәліметтер мен ақпатраттар, сондай-ақ арнайы заңдар, заңнамалық кұжаттар, нормативтік-құқықтық актілер мен Қазақстан Республикасының Президенті мен Үкіметінің бұйрықтары, қаулылары мен жарлықтары, ҚР-сы статистикалық агенттігінің мәліметтері жылдық есептемелік кұжаттары құрайды.
КІРІСПЕ........................................................................................................................5
1 ӨНІМНІҢ БӘСЕКЕГЕ ҚАБІЛЕТТІЛІПНЕ ҚОЛ ЖЕТКІЗУДІҢ ЭКОНОМИКАЛЫҚ ЖӘНЕ ӘЛЕУМЕТТІК МАҢЫЗЫ.........................................7
1.1 Кәсіпорынның бәсекеге қабілеттілігінің негізгі көрсеткіштері .....................7
1.2 Кәсіпорынның бәсекеге қабілеттілігін бағалаудың әдістемелік негіздері.....13
1.3 Кәсіпорынның бәсекеге қабілеттілігіне әсер ететін факторлар......................19
2 «МАВИД» ЖШС-НІҢ БӘСЕКЕГЕ ҚАБІЛЕТТІЛІГІН ТАЛДАУ.....................28
2.1 «Мавид» ЖШС-нің сипаттамасы және өндірістік–шаруашылық қызметін талдау..........................................................................................................................28
2.2 Өнім ассортиментін және өндіріс ырғақтылығын талдау...............................32
2.3 Негізгі қорлардың пайдаланылуын талдау.......................................................35
2.4 Кәсіпорынның еңбек ресурстарымен қамтамасыз етілуін, еңбек өнімділігін талдау..........................................................................................................................37
2.5 Өзіндік құн, табыс және рентабельділікті талдау............................................39
2.6 «Мавид» ЖШС-нің бәсекелік ұстанымын бағалау..........................................43
3 НАРЫҚТЫҚ ЖАҒДАЙДАҒЫ ӨНІМНІҢ БӘСЕКЕГЕ ҚАБІЛЕТТІЛІГІНЕ ҚОЛ ЖЕТКІЗУ ЖОЛДАРЫ.....................................................................................48
3.1 Өнімнің бәсекеге қабілеттілігінің экономикалық параметрлерін жақсарту..48
3.2 «Мавид» ЖШС-ғында бәсекелестікті жоғарылату мақсатында өнім ассортиментін кеңейту және өндірістік қуаттылықты пайдалануды жетілдіру..58
3.3Ұсынылған шаралар тиімділігінің жинақ есебі.................................................61
ҚОРЫТЫНДЫ...........................................................................................................63
ҚОЛДАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ...............................................................65
Келесі көрсеткіштер өнімнің өзіндік құнын талдаудың объекттері болып табылады:
– тауарлық өнімнің жалпы алғанда және шығындар элементтері бойынша толық өзіндік құны;
– тауарлық өнімнің 1 теңгесіне шаққандағы шығындар;
– салыстырылатын тауарлық өнімнің өзіндік құны;
– жеке бұйымдардың өзіндік құны;
– шығындардың жеке элементтері және баптары.
Берілген кестеде материалдық шығындар 2008 жылы 14407,2 мың теңгені құрады, ал 2009 жыл 14931,85 мың теңгені құрады. Сонда 524,65 мың теңгеге көбейді.
Кесте 11
Калькуляция статьялары бойынша талдау
Экономикалық элементтер | 2008 жыл | 2009 жыл | Ауытқу | |||
Сумма, Мың тг. | Үлес салмағы% | Сумма, Мың тг. | Үлес салмағы % | +,- | % | |
1. Шикізат және материалдар | 15437,0 | 57,86 | 15961,7 | 57,19 | +524,7 | 103,4 |
2. Көмекші материалдар | 733,7 | 2,75 | 792,6 | 2,84 | +58,9 | 108,0 |
3. Отын және энергия | 304,2 | 1,14 | 393,5 | 1,41 | +89,3 | 129,3 |
4.Жұмысшылар еңбек ақысы | 1069,9 | 4,01 | 1267,1 | 4,54 | +197,2 | 118,4 |
5. Әлеуметтік сақтандыру | 165,4 | 0,62 | 203,7 | 0,73 | +38,3 | 123,2 |
6. Жанама шығындар | 1723,5 | 6,46 | 1763,9 | 6,32 | +40,4 | 102,3 |
Барлық өндірістік шығындар: | 19433,7 | 72,84 | 20382,7 | 73,03 | +949,0 | 104,8 |
Кезең шығындары соның ішінде: | 7246,3 | 27,16 | 7527,3 | 26,97 | +281,0 | 103,9 |
7. Жалпы және әкімшілік шығындар | 3980,6 | 14,92 | 4038,6 | 14,47 | +58,0 | 101,4 |
8. Өткізу шығындары | 3265,63 | 12,24 | 3488,7 | 12,50 | +223,07 | 106,8 |
Барлық шығындар: (Толық өзіндік құн) | 26680,0 | 100,0 | 27910,0 | 100,0 | +1230,0 | 104,6 |
Еңбек ақы шығындары 2008 жыл 5083,3 мың теңгегі құрады, ал 2009 жыл 5069,2 мың теңге болды, сонда 14,1 мың теңгеге көбейді. Әлеуметтік аударымдар 2008 жыл 1734,2 мың теңгені құраса, ал 2009 жыл 1730,4 мың теңге болды, сонда 3,8 мың теңгеге азайған. Амортизация 2008 жыл 2134,4 мың теңгені құраса, ал 2009жыл 2316,5 мың теңге болды, сонда 182,1 мың теңгеге көбейді. Басқада шығындар 2008 жыл 3335,0 мың теңгені құраса, ал 2009 жыл 3907,4 мың теңге болды, сонда 572,4 мың теңгеге жоғарылады. Барлығы 2008 жыл 26680,0 мың теңгені құраса, ал 2009 жыл 27910,0 мың теңге болды, сонда 1230,0 мың теңгеге жоғарылады.
Нарық экономикасы жағдайында кәсiпорынның шаруашылық қызметiнен келетiн негiзгi де соңғы көрсеткіш ол - табыс. Ал ендi осы атаулы кәсiпорынның абсолюттi табыс көрсеткiштерiн талдап көрейiк.
Абсолюттi табыс көрсеткiшiнiң бiрiншiсi болып өткiзген өнiмнен түскен пайданы айтамыз. Одан барлық салым-салық төлемдерi, өтпей қайтарылған өнiмдер мен жеңiлдiк жасалған өнiмдер бағасын алып тастағаннан қалған сомманы айтамыз.
Кесте 12
«Мавид» ЖШС-нiң өнiмдi өткiуден түскен табыс жоспарының негiзделуi
№ | көрсеткiштер | есептiк бағасы бойынша мың тг. |
1 | өткiзiлмей қалған дайын өнiмнiң жыл басындағы нақты қалдығы | - |
2 | Тауарлы өнiм шығару | 31030,0 |
3 | өткiзiлген өнiмнiң жыл аяғындағы қалдығы | - |
4 | өнiмдi өткiзуден алынуы мүмкiн табыс | 3120,0 |
5 | Жоспар бойынша өнiмдi өткiзуден алынатын табыс | 2981,5 |
6 | ауытқуы | 138,5 |
Кестеден кәсiпорынның өнiмдi өткiзуден түсетiн табыс көлемiн 138,5 мың теңгеге көбейгенi көрiнедi. Жоспар жасаған кезде жыл соңындағы өтпеген өнiмнiң шамадан тыс қалдықтарын ескерген болуы керек. Өнiмдi өткiзуден түсетiн табыс 2981,5 мың теңгенi емес, 138,5 мың теңгеге көп, яғни 3120,0 мың теңгенi құрауы керек едi. Басқаша айтқанда, жоспарды артық орындау болмас едi.
Абсолюттi табыс көрсеткiштiң екiншiсi - жалпы өнiм табысы. Ол негiзгi қызмет арқылы өнiмдi тарату мен өндiрiстiң өнiмiнiң өзiндiк құнымен санағандағы қаржылық қорытынды. Жалпы табысқа мына факторлар әсер етедi:
- таратылған өнiмдердiң бағасы;
- таратылған өнiмнен түскен табыс;
- таратылған өнiмнiң 1 теңгеге шаққандағы шығыны.
Жоғарыда көрсетiлген факторлардың есептi жыл табысының ауытқуына қаншалықты әсер ететiндiгiн салыстыру үшiн келесi кестенi қарастырайық.
Кесте 13
«Мавид» ЖШС-нiң өткен жылғы табысынан ауытғуына әсер еткен факторлар бойынша мәлiмет
Көрсеткiш | жылдар | Ауытқулар | ||
2008 | 2009 | +,- | % | |
Өткiзiлген өнiмнен түскен түсiм | 29770,0 | 31030,0 | +1260 | 104,23 |
Толық өзiндiк құн | 26680,0 | 27910,0 | +1230 | 104,6 |
Жалпы пайда | 3090,0 | 3120,0 | +30 | 100,8 |
Баға индексi | 1,00 | 1,05 | - | - |
Өткiзiлген өнiм табысының салыстырмалы бағасы | 29770,0 | 31030,0 | +1260 | 104,23 |
2008 жылы өткiзiлген өнiмнен түскен түсiм 259770,0 мың теңгеден есептi жылы 31030,0 мың теңгеге өскен, яғни 104,23 пайызды құрайды. Толық өзiндiк құн есептi жылы, өткен жылға ғарағанда +1230,0 мың теңгеге өстi, яғни 27910,0 мың теңгеге. Жалпы пайда 3120,0 мың теңгеге, яғни 100,8 пайызды құрайды. Баға индексi есептi жылы 1,00, ал өткен жылы 1,05-ке тең.
Кесте 14
«Мавид» ЖШС- нiң жалпы табысын бағалау(мың тг)
Көрсеткiш | жылдар | ауытқулар | ||
2008 | 2009 | +,- | % | |
Тауарлы өнiм | 29770,0 | 31030,0 | +1260 | 104,23 |
Өндiрiс шығындары | 26680,0 | 27910,0 | +1230 | 104,6 |
Жалпы табыс | 3090,0 | 3120,0 | +30 | 100,8 |
Рентабельділік өнім өндірудің әр бір теңгесіне кеткен шығыннан кәсіпорын қанша пайда алатынын көрсетеді. Бұл көрсеткіш жалпы өндіріс бойынша және өнім түрлері бойынша есептелуі мүмкін.
Талданып жатқан кәсіпорында есеп беру жылында өнім рентабельділігі 0,4 пайызға төмендеп 11,18 пайыз болды. Рентабельділіктің төмендеуіне негізгі өндірістік қорлардың және өнімді өткізуден түскен түсімнің жоғарылау себеп болды.
Кесте 15
Рентабельділікті талдау
№ | Көрсеткіштер | 2008ж
| 2009ж
| Ауытқу | |
1 | Өткізуден түскен түсім | 29770,0 | 31030,0 | 1260 | |
2 | Негізгі өндірістік және айналым қорларының орташа жылдық құны | 9081,0 | 9092,0 | 11,0 |
|
3 | Өткізілген өнімнің өзіндік құны | 26680,0 | 27910,0 | 1230,0 | |
4 | Өнімді өткізуден түскен пайда | 3090,0 | 3120,0 | 30,0 | |
5 | Өнім рентабельділігі | 11,58 | 11,18 | -0,4 |