Кассалық операциялар

Комиссия төрағасы  бас бұхгалтер______________________Суслятина Г.К.

                                                     қызметі                қолы                  қойылған қолды анықтау

Комиссия мүшелері: шару.меңг.  ______________________Иванова В.И.

                                                     қызметі                қолы                  қойылған қолды анықтау

                                    жұмысшы   _______________________Кадыров К.В.

                                                     қызметі                қолы                  қойылған қолды анықтау

Актіде көрсетілген ақша, ақшалай қаражат сенің жауапты сақтауымда тұрғанын растаймын.

Материалды жауапты адам:__________________________________________

«15» 07  2008 ж.

Артық немесе кем шығу себептерін түсіндру____________________________

____________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

              Материалды жауапты адам______________________________________

              Ұйым басшысының шешімі_____________________________________

__________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

______________________

       Қолы

«15» 07 2008ж.

Комиссия төрағасы  ______________       _________          ________________

                                                     қызметі                қолы                  қойылған қолды анықтау

Комиссия мүшелері:

                                     ______________       _________          ________________

                                                     қызметі                қолы                  қойылған қолды анықтау

                                      ______________       _________          ________________

                                                     қызметі                қолы                  қойылған қолды анықтау

Акт ұйым кассасында тұрған ақшалай құжаттардың, ақшаның бар-жоғын түгендеу нәтижелерін еөрсету үшін қолданылады. Комиссия ұйым кассасындағы тұрған ақшалай құжаттарды, барлық ақшаны түгел қайтадан есептеу жолымен ақшаның бар болуын тексереді. Акт екі дана болып жасалады және түгендеу, комиссиясы мен  материалдарға жауапты адам қол қояды. Бір данасы ұйым бұхгалтериясына беріледі, екіншісі материалдық жауапкершілікті адамда қалады. Түгендеу басталғанға дейін ақша , ақшалай қаражаттардың сақталуы үшін жауап беретін материалдарға жауапты адамнан қолхат алынады. Қолхат форманың тақырыптық бөлігіне кірген. Материалдарға жауапкер адам құжаттарды тапсырған материалдарға жауапты (қолма-қол ақшаны, ақшалай қаражаттарды тапсырған материалдарға жауапты адамға, ақшаны, ақшалай қаражаттарды қабылдаған материалдарға жауапты адамға және бұхгалтерияға).

Түгендеуді өткізгенде мыналарды тексеру қажет: кассирмен толық материалдық жауапкершілік туралы шарт жасалды ма немесе одан «Кассирдің міндеттемесі» алынды ма, кассаеың жарақтандырылуы сейф кілтінің көшірмелері сақталатын талаптарға сай ма?

Мысалы. Кассаны түгендегенде 150 теңге артық шығу табылды, бұл жағдайда кірістік кассалық ордер жазылады және олар мынадай жазбалармен рәсімделеді.

1111 «Кассадағы ақша қаражаты» шот дебеті

4127 «Негізгі емес қызметтен басқа табыстар» шот кредиті    150 теңге.

Егер кассаны түгендеу кезінде 5000 теңге кем шығу табылса, мұндай жағдайда:

-         анықталған кем шығу сомасына шығындық кассалық ордер жазылады

1129 «Басқа да дебиторлық берешек»

1010 «Кассадағы ақша қаражаты» шот кредиті   5000 теңге. кем шығу кассир есебіне қойылды.

2.2 Ақшалардың қозғалысының ішкі аудиті

Кәсіпорындар мен ұйымдардағы ақшалардың қозғалысын  ішкі бақылаудың қажеттілігі:

              а) активтердің түгелдігін бақылау үшін;

              ә) кәсіпорынның қаржылық саясатпен сәйкестігін қамтамасыз ету үшін;

              б) бұхгалтерлік есепте көрсетілген деректердің сенімділігін қамтамасыз ету үшін және тағы да басқа жағдайларға байланысты.

              Ақшалар және басқа да өтімділігі жоғары активтерге ішкі бақылау жасаудың қатал жүйесі қаржылық есепті ұйымдастырушылар үшін ақшалармен олардың баламаларына (эквиваленттеріне) жүргізілген бақылаулар дәл және сенімді ақпарат болып табылатындығына сенімділіктерін арттырады (ұлғайтады).  Ақшалардың сақталуын қамтамасыз ету, яғни оны қорғау көптеген кәсіпорындар мен ұйымдардың ең маңызды мәселесі болып  табылады. Ақшаларды жасыру немесе оны ұрлау өте оңай, өйткені олардың белгілі бір белгілеріжоқ және тез айырбасталады (конвертизацияланады).  Кәсіпорындар мен ұйымдарда ақшаларға ішкі бақылау жасау мынадай функцияларды жүзеге асыруы, яғни атқаруы қажет:

-         ақшалардың жеке есебін жүргізу мен бөлек сақталуын бақылау;

-         қолма-қол есеп айырысу негізінде жүргізілген операциялардың есебін бақылау;

-         кассада тек қана күнделікті қажетті мөлшерде ақша сақтау;

-         касса қалдығын белгіленген мерзімде уақтылы тексеру;

-         табыс әкелмейтін ақшалардың қайтарылуын қамтамасыз ету;

-         ақшалардың сақталуына жеке тұлғаның жауап беруі;

Ақшалардың келіп түсуін бақылау кез келген кәсіпорындар мен ұйымдарда түрлі операцияларды орындауға және пайдалануға байланысты жүргізіледі. Есеп айырысуды қолма-қол жүргізу, орындалған операцияларды тіркеп жазып отыру және оны ақша қалдығымен салыстыру, сондай-ақ ақшамен есеп айырысуды белгілі бір адамға міндеттеу  ақшалардың ұрлануын, орындалған операциялар үшін толтыратын құжаттардың толтырылуында қателіктердің  жіберілуін болдырмайды. Ұрлықтар мен қателіктер болғанның өзінде олардың саны азаяды. Ақшалардың үздіксіз және тұрақты банк шоттарына келіп түсуін басынан бастап бақылау мақсатымен есептеу және тіркеп жазу жұмысы үшін жауапты адам тағайындау мыналарды қажет етеді:

-кешіктірмей уақытында есептеу;

- кешіктірмей уақытында жазу;

- алынған ақшаларды дер кезінде депоненттеу.

Ақшаларды басқару функциялары мен оны тиісті құжаттарға  тіркеп жазу функцияларының жүзеге асырылуына үздіксіз  бақылау жасау ұйымның кассалық операцияларына күнделікті қабылданатын және касса арқылы төлемдер жүргізілетіндігі туралы есепті құрайды.

Кәсіпорындар мен ұйымдар өздерінің ақшаларының жұмсалуын бақылау мақсатымен  басқа заңды және жеке тұлғаларға ақша төлеу барысында арнайы үлгідегі құжаттар белгілі тәртіп бойынша толтырылған жағдайда ғана төлем жүргізуге болатындығын белгілейді. Кәсіпорындар мен ұйымдар өзінің ақшаларын банк мекемесінде сақтауға тиіс екендігін бұның алдында айтып кеткен болатынбыз. Бұл бір жағынан кәсіпорындар мен ұйымдар үшін ақшаларының қозғалысын бақылаудың маңызды әдісі болып табылады және оның мынадай артықшылықтыры да бар:

-Ақшаларының түгелдігіне, сақталуына банк мекемесі толығымен жауап береді.

-Банк мекемесінің тарапынан ақшалардың жеке есебі жүргізіледі.

-Бұл жерде сақталатын ақшалардың ұрлану қаупі (мүмкіндігі) кәсіпорындар мен ұйымдардың өзінде сақталатын ақшаға қарағанда төмен.

ІІІ - бөлім.АҚША ҚАРАЖАТТАРЫ ҚОЗҒАЛЫСЫНА ЕСЕП

БЕРУДІ ТАЛДАУ

3.1 «Молшылық» компаниясының  ақша қаражаттары қозғалысының есебіне талдау

«Молшылық» компаниясының  реквизиттері

СТН № 582000027863. Астана қаласындағы «Центркредит» банкіде №002609819 есеп айырысу шоты бар. Кәсіпорының мекен-жайы: Астана қаласы Абай көшесі №50 үй.

              Директордың аты-жөні –Утегенова Р.К.:

              Бас бухгалтердің аты-жөні – Нақипова А.С.

              Кәсіпорын сауда және коммерциялық-делдалдық қызметпен айналлысады. 2006 жылы ұйымдастырылып өзінің жұмысын бастады.

              І.Кәсіпорын 2006 жылы  ұйымдастырылып жұмыстың бастағанынан жылдың 1 қаңтарына кіріспе баланс 2000000 тенге болады.

              ІІ.2006-2009 жылдары компанияда қаржылық және шаруашылық операциялар жасалды:

А) «Молшылық» компаниясының  белгілі бір жағдайдағы міндеттерді шешу жолдары:

31.12.09 ж. «Молшылық» компаниясының  бухгалтерлік балансы

«Молшылық» компаниясының  1.01.09 –інен бастап 31.12.09 ж. аралығындағы кезеңде кірістер мен шығыстар туралы есеп беру түрі