Испания

     Испандық  әдебиетінің тарихы ежелгі Рим жазушылары мен даналары: Сенека, Лукан және Марциалдардан басталады. Араб үстемдігінің кезеңі әдебиет пен философияның өркенденуімен байланысты. Испанияда, мұсылман мәдениетнің ірі орталығы – Кордова қаласында араб аристоте-лизмнің ірі өкілі Аверроэс өмір сүрген. Орта ғасырларда трубадурлар поэзиясы дамыған. (Менің Сидім туралы өлең), сондай – ақ дін қызметкері Гонсао де Берсеоның (Құдай ана ғажайыптары) поэмасы бойынша белгілі діни поэзиясы Осы жанрдың ең белгілі шығармалары болды. Испан әдеби тілдің негізі болған Кастиль тіліндегі ең алғаш прозаикалық шығармалар ХІV-ХV ғасырларда жазылған.

     ХVІ  ғасырда испан әдебиетінің Алтын  ғасыры басталды, пикарески жанры  – алдамшы роман жанры пайда  болды. Осы кезеңде Мигеь Сервантес  Сааведраның «Дон Кихот» шығармасы  жазылды. Ол 1605 жылы басып шығарылды. Сатирик – романшы Франсиска де Кеведо және ақын Луис де Гонгора Сервантестің замандастары болды. Драматургия Лопе де Вега мен Кальдеронның аттарымен даңқты болды. ХVІІІ және ХІХ ғасрларда испан әдебиеті француз әдебиетінің ықпалында болды.

     ХХ  ғасырдың басы жаңа испандық әдебиеттің дамуымен ерекшеленеді. Кейін осы  кезең жалпы еуропалық экзистенциализммен байланысты болатын. Оның әйгілі өкілдері – Мигель де Унамино, Пио Бароха, Антонио Мачадо. Рамон Мария дель Валье-Инклан қазіргі заманға сай испан театрының негізін қалаушысы болып табылады. Хуан Рамон Хименес поэзия саласында Нобель сыйлығының лауреаты болды. 1936 жылы фашисттер өлтірген ақын Федерико Гарсиа Лоркидің поэзиясы бүкіл әлемге танымал болды. ХХ ғасырда әлемдік ауқымдағы көрініс болып табылатын латиноамерикандық испантілді әдебиет пайда болды.  Хорхе Луис Борхес және Габриэль Гарсия Маркес бүгінгі күнге дейін ең көп оқылатындардың қатарында.

     Испания – кельт, грек, финикиялық, рим, араб, иудейлік және христиандық  мәдениеттердің таң қаларлық үйлесуі. Тамаша сақталған романдық шіркеулер мен монастырьлар, айбынды кафедралық шіркеулер мен храмдар, корольдық сарайлар мен қорғандар – мұның барлығы да өткенді қазіргі заманмен байланыстыратын символ ретінде танытады. /4, 31-37/ 

     1.3 Туризм индустриясы және инфрақұрлымы

        Турист энциклопедиясында туризм  индустриясы туралы мынадай анықтама  берілген: бұл – материалдық-техникалық  базалардың құрылуын, туристік рекрациялық  ресуртардың пайдалануынын, туристік  тауарлар мен қызметтердің айырбасталуын, қолданылуын, материалды және материалды емемс сфера өнімдерінің өндірісін қамтамасыз ететін мекемелер мен ұйымдар жиынтығы.

     Туризм  индустриясының мекемелері мен орталықтарын, кәсіпорындарын үш топқа бөледі/1(112-118)/:

1. Демалыс орындары мен маршруттардағы туристік экскурсиялық қызмет көрсету мекемелері (турбазалар, қонақ үйлер, санаториялар, кемпингтер; саяхат және экскурсия бюролары; арнайы көлік, туристік-экскурсиялық тасымалдау; демалу орындары мен туристік орталықтары туристерді сауықтыру орындарымен, сувенир мен басқа туристік тауарлар мен қамтамасыз ететіндер.)
2. Демалыс орындарындағы туристерге, жергілікті халыққа тұрмыстық,  мәдени-танымдық, сауда қызметтерін көрсететін мекемелер (жолаушылар көлігі, қонақ үйлер, ауруханалар, дүкендер, кинотеатрлар, клубтар)
3. Материалдық-техникалық базаларды құру мен пайдалануды қамтамасыз  ететін өнеркәсіп орталықтары және оларға еңбек құралдарын, шикізат, инвентарь жеткізетіндер, туризм сферасында біліктілігі жоғары мамандар дайындайтын мекемелер.

        Туризм индустриясын үш айрықша  қасиеттерімен ерекшеленеді: біріншіден, туристік мекемелердің орналасуындағы  ресурстарға болжам; екіншіден, туристік  қызмет көрсетудегі мезгілдік; үшіншіден, туризм инфрақұрлымының даму деңгейіне жоғары талап.

        Туристік қызмет көрсетудің түпкі мәнін түсіну үшін, туристік қызмет көрсету процесінің түрін білу керек. Туристік қызмет көрсету дегеніміз туристерге саяхат кезінде, заттар сатып алған кезде әр түрлі қажеттіліктерін қамтамасыз етіп, көмектесу. Бұл процестің кешенді түрі келесі анықтауыштар арқылы анықталады:

• Туристерге әр түрлі технологиялық өндіріс пен қызмет көрсетудің түрлі жағдайынжағы қызметтер мен тауарлардың ұсынылуы;
• Туристік қызмет көрсету материалдық техникалық базаларда (қонақ үйлерде, мейрамханада, көліктерде, спорттық құрылымдарда, денсаулық сақтау мекемелерінде) орындалады.
• Туристерге ұсынылған тауарлар мен қызметтер әр түрлі іс әрекет барысында пайда болған. Олардың кейбіреулері арнайы туристік ұйымдарда, екіншілері халық шаруашылығының салаларында: көлік, ауыл шаруашылығы, өнеркәсіп, денсаулық сақтауда паййда болған.
• Қызмет әр түрлі кәсіптік дайындықтағы және білім деңгейіндегі адамдармен көрсетіледі

    Қызмет көрсетуді туристерге  бағыттап, үлгі бойынша былай  бөлуге болады:

1. Қызмет пен тауарларға тарту.
2. Олардың туристік өнімге қызығушылығын тудыру.
3. Ұсынылған тауарлар мен қызметтерді пайдалануға қызығушылықтарын тудыру.
4. Туристік қызмет пен тауарларды пайдалануда тура шешім қабылдауға көмектеседі.

     Тристік индустрия дегеніміз  туристік өнім шығарушылар, солар арқылы халықтың туристік сұранысын өтейді, олар адамдардың рекрациялық қажеттілігінің арқасында құрылады. /1, 112-117/ 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

II.  Испанияның туристік  индустриясы 

2.1 Испания еліндегі  туристік объектілер

     Испанияның Мадрид, Барселона, Толедо, Севилья, Валенсия қалалары мәдени-танымдық туризмнің орталығы болып табылады. Мұнда ертедегі заманның әр түрлі стильдерінің белгілі сәулет құрылымдары, тамаша өнер ескерткіштері кез келген туристті таң қалдырады. Қалалардың мәдени мұрасы миллиондаған  туристерді қызықтырады. [Қосымша Б]

     Испанияның  астанасы – 3 млн. жуық адам халқы бар  Мадрид қаласы.  Мадрид – қазіргі  заманға сай айбынды архитектура  ансамбльдері, әртүрлі дәуірлердегі көптеген сарайлары, таңғажайып көлеңкелі  бақтары, әдемі атқымалары бар еуропа қаласы.  Мадридте ойын – сауық жерлерінің таусылмас тізімі саяхатшының назарына ұсынылады: дикотекалар, фламенко-шоу, таверналар мен жайлы барлар, Толедо мен Эскориал қалаларына танымал саяхаттар Испания саяхатшыларының назарына ұсынылады. Испания астанасының көрнекті орындары үш алаңдармен: Басты, Мадрид орталығы болып табылатын (Күн қапалары) және Испания алаңы  шектелген қаланың орталығында шоғырланған. Осында бақшалармен қоршалған Король хандығының салтанатты ансамблі, Сан Хинес және Сан Исидро эль Реаль шіркеулері, ХVІІІ ғасырдың көркем атқымалары, Ретиро саябағы, Филипп ІІІ және Филипп ІV құрметтеріне салынған әйгілі атты мүсіндер, Колумб, Сервантес, Дон Кихот пен Санчо Пансе құрметтеріне салынған ескерткіштер бар.

      Мадрид  қаласына барғанда әйгілі Эль прадо мұрайжайында міндетті түрде болып қайту керек. Осы мұражайда батыс еуропалық бояу өнерінің ең бай топтамасы сақталған. Галереяның ең бай бөлігі – испандық бөлік. Осында Веласкес, Эль Греко, Мурильо, Рибейраның, Гойаның және басқа да атақты суретшілердің суреттері ұсынылған.

      Турист  – саяхатшы Мадрид қаланың көптеген бақтары мен 43 жасыл бұрыштары  арасында демала алады. Испандықтардың ең сүйікті бағы – Ретиро (Retiro) бағы. /7, 43-47/

      Көктемде  Испания астанасында қала қорғаушысы Қасиетті Исидроның ұланғайыр мейрамы өтеді. Испанияның негізгі көрнекті орны – коррида.

      Мадрид  – аса қызықты мәдени дәстүрлер  қаласы.  Олардың көбі мемлекеттің  басты діні - католицизммен байланысты, бірақ кейбіреулерінің тамыры христиандыққа  дейінгі өткен күндерде. Көпғасырлық діни дәстүрлер Испанияда мықты болғандығы соншалық, испандықтардың басым көпшілігі шіркеулік жораларды ұстанады, мерекелерді атап өтеді. Діни мерекелердің ішінен Испанияда аса танымалы – ортағасыр кездерінен бері атап өтілетін Страстная неделя мерекесі.  Балық қалалар мен ауылдар бойы жарқын безендірілген діни нерулер өткізіледі. Христос өмірінен жекелеген сәттер – керу мен қайта туу театралды көрініске айналдаралып ойналынады. Севилья, Малага, Мурсия және Вальдолид қалалары Страстная неделя шеруінің ең үздік процессияларымен атақтары шыққан.

     Мамыр айының аяғында немесе маусым айының басында Пятидесятница мерекесі өткізіледі, ең салтанатты мереке Эль-Росиода  өткізіледі. Христос денесінің мерекесі әсіресе Валенсияда, Толедода және Гранада қалаларында кеңінен аталып өтеді. 24 маусым күні Иоанн Креститель құрметіне бүкіл Испания бойынша және әсіресе Испанияның Жерорта теңізінің жағалауында от жағылады; балықшылардың қорғаушысы - қасиетті Петр мерекесі 29 маусымда атап өтіледі. Дәстүрлі аталып өтілетін мерекелер – Сочельник (Ночебуэна) және Рождество (Навидад). Рождество мерекесі күндерінде Испанияның барлық жерлерінде Ұлы Отбасының, бақташылар мен малдардың боялған пішіндері бар Вифлеем вертепінің түстесін - беленесті кезіктіруге болады.  Жаңа жыл түнінде Мадридта қалың топ адам жиналып Пуэрта-дель-Соль алаңында бір бірлерін құттықтайды.

      Мадридте  ең қызықты музейлер: Эль Греко, Веласкес, Мурильо және Гойя, Боттичелли мен  Тициан, Рембрандт жұмыстарының тамаша топтамалары бар бояу өнер және мүсін өнерінің ұлттық мұражайы (Прадо мұражайы), 1800 жылдан бастап испандық суретшілердің бояу өнерінде мамандырылатын қазіргі өнердің ұлттық мұражайы.   Мадрид қаласындағы ұлттық археологиялық мұражайда экспонаттардың бай топтамасы қана емес, сондай-ақ археология бойынша әдебиеттің аса әйгілі кітапханасы да бар. Ұлттық этнологиялық мұражай топтамасында бұрынғы испан колония-лардың экспонаттары да бар. Мадрид қаласының басқа мұражайлары: табиғи ғылымдар мұражайы, испан халқының мұражайы. /5, 92-101/

     Елдің маңызды рухани және саяси орталықтарының бірі – Толедо қаласы. Толедоның  ұзақ және бай тарих оқиғаларымен оны қазіргі қала - мұражайына айналдырды, бұл жерде христиан, еврей және мұсылман мәдениеттері қиылысады. Толедо сәулет өнері  бұрынғы бейнефильмдер мен декорацияларды еске түсіртеді: осында ерте заманның тамаша ескерткіштері сақталған.

     Каталонияның астанасы Барселона – жайдары және жарқын «кереметтердің қаласы», Испанияның нағыз шығармашылық орталығы. Қала кейібінде әртүрлі мәдениеттердің әсер етуі байқалады. Тар көшелер мен кең даңғылдар, теңіз жағалауындағы аудандар мен қалалық төбешіктер қаланың ұмытылмас бейнесін жасайды. Барселонада ұлы сәулетші Гаутидің жасаулары - Мила үйі, Қасиетті Үй шіркеуі, Гуэль бақ құрулары орналасқан.

     Испания қалалары инфрақұрылымның жоғары дамығандығы  және әртүрлілігімен ерекшеледі. Испандық туризм Ұлттық институтының мәліметі бойынша, Испанияда 11598 қонақ үй, солардың ішінде 1872 қонақ үйі 4-5 жұлдызды категорияға  жатады. Бұл жүйеде 144 мың қызметкер жұмыс істейді. Испанияның барлық орналастыру орындарының жалпы саны - 1.04 млн., оның ішінде  86%-ы қонақ үйлерге жатады. Қонақ үйлердің көбі Каталонияда (1197 қонақ үй және қонақ үйлік мекемелер орналасқан), ал орналастыру орындарының ең үлкен саны Балеар аралы ұсынады(301957). Туристердің қызметтеріне 58.8 мың мейрамхана және 226 мың бар, сонымен қатар гольфқа арналған 172 алаң, 27 тау шаңғы станциялары, 226 спорт порттары ұсынылады. Туристерге 2.992 туристік агенттіктер мен бөлімдер қызмет етеді.

     Қонақ үй секторынан басқа, Испанияда транспорттық коммуникация тізбегі жақсы дамыған. Елге келудің ең  әйгілі транспорттық құралы бұрынғыша -  ұшақ болып қала береді. Дәл осылай, 2000 жылы елге келгендердің 70%-ы – әуе жолдарымен (34,3 млн.), 22%-ы (10,8млн.) – автожолдармен, 5%-ы (2,5 млн.)  теңіз жолдары арқылы және қалғандар 3%-ы темір жолдарымен келген.

     Испанияда «Иберия» және «Авиако» атты екі мемлекеттік  әуе компаниялары жұмыс жасайды. Сонымен қатар, жергілікті тізбектерде  қызмет ететін кішігірім жеке әуе компаниялары жұмыс істейді. /6, 87-92/ 

2.2 Испаниядағы туристік демалу аймақтары

     Испанияның ең әйгілі курорттары – француз шекарасынан португалдықтардың жерлеріне дейін созыған Жерорта теңізінің жағалауындағы аймақтары болып саналады.[Қосымша В]

     Жерорта теңізінің жағалауы Испанияның 4 автономиялық облысын  қамтиды: Каталония (оның құрамында  Барселона, Таррагона, Лерида және Жерона провинциялары), Валенсия (Кастельо, Валенсия және Аликанте), Мурсия, Андалусия (Севилья, Кадис, Ээльва, Кордова, Гранада, Хаэн, Малага және Альмерия).

     Испандықтар  өздерінің жерорталық бөліктеріне  әдемі және зор дауысты аттар  қойды. Олар солтүстіктен оңтүстікке жалғасады: Коста-Брава; Коста-дель-Маресне (Марезме) – төменгі жағалау; Коста-дель-Гарраф, бұл жерде атақты Ситчес курорты орналасқан; Коста-Дорада (Даурада) – Алтын жағалау; Коста-дель-Асаар (Азахар) – Апельсинді гүлдер жағалауы; Коста-Валенсия – Валенсия жағалауы; Коста-Бланка – ақ жағалау; Коста-Калида – жылы жағалау; Коста-Тропикаль – тропикалық жағалау; Коста-дель-Соль – күнгей жағалау.