Кіші мектеп жасындағы дарынды балалар психологиясы

Қазіргі таңда дарынды жеке тұлға қалыптастыру, яғни дарынды балаларды оқыту білім мен тәрбие берудегі маңызды мәселе.

Оқыту мен дамыту бағдарламалары баланың шығармашылық қабілеттерінің дамуы мен білімді меңгеру бағыттарын бірдей дамытатын бағдарламалар болуы қажет. Бұл тәсілдердің оқыту үрдісіне енгізілуін Д.Әльконин, В.Давыдовтың дамыта оқыту теориялары негізінде жасалған бағдарламалардан көруге болады.

Біз ойлаймыз дарындылық оқушының тәуелді мүмкіндіктері десек нағыз дарынды оқушыны анықтау оның жан дүниесіне, ойлау қабілеті мен шығармашылық ізденіс күшін анықтасақ, дарынды оқушыны ол өзінің іс-әрекетіне тиімсіз жеке бойындағы ізденіс қасиетіне бір пәнге деген қызығушылығы немесе кейбір шебер қолөнер, көркем өнерпаз үйірмелері арқылы дамуына өз ықпалы туады.

Оқушының дарындылығын анықтауда төмендегідей әдіс-тәсілдерді қолданамыз:

- баланың отбасы жағдайын зерттеу;

- шығармашылық қабілетін анықтау;

- саулнамалар, психодиагностикалық тренингтерді өткізу;

- ата-анасымен әңгімелесу;

- пәндік олимпиадаларға, ғылыми жоба жарыстарына, пікір сайыс ойындарына қатыстыру;

Осы айтылған тұжырымдарды қорыта келе, дарынды балалардың қабылетін дамытудың келесі жолдарын іріктеп алуға болады:

1. Сабақтар, ОҚҒ-ның жұмысы;

2. Пәндік үйірмелер;

3. Тіл мерекесі;

4. Абай оқулары;

5. Олимпиадалар;

6. Интеллектуалдық ойындар, дебат (пікір сайыс) клубы;

7. Ғылыми-практикалық конференция (ізденімпаздық жұмыс, зерттеу жұмысы, рефераттар қорғау, жоба қорғау);

8. Оқушылардың білім деңгейлерін арттыру (мұражайға бару, белгілі адамдармен кездесу);

9. Шеберлер байқауы (ақындар айтысы, шешендер сайысы, би үйірмесі, шебер қолдар үйірмесі);

10. Оқушылардың аудандық, облыстық, республикалық шығармалар, жобалар байқауларына қатысу.

Пайдаланған әдебиеттер тізімі

1.            Белова Е.С.,Одаренность  малыша: раскрыть, понять, поддержать.-М.1998г.

2.            Мелхорн  Г., Мелхорн Х.-Г.Гениями  не  рождаются.Общество  и  способности  человека.-М., 1989г.

3.            Венгер  Л.А., Венгер А.Л., Домашняя  школа.-М.1994г.

4.            Савенков  А.И.,Одаренный  ребенок  в  массовой  школе/М:Сентябрь, 001г.-208с

5.            Выготский  Л.С.,Вопросы  детской  психологии.-М.,1997г.

6.            Жексенбаева У.Б.,Теория  и  практикум  работы  с  одаренными  детьми.Алматы, 2005г

7.            Юркевич  Е.С., Одаренный  ребенок.-М., 1996г.

8.            Лейтес  Н.С., Об  умственной  одаренности.-М.,1968г

9.            Одаренные  дети.Перевод  с  англ.,(Под ред.Буменской Г.В., Слуцкого  В.М.)-М.,1986.

10.       Қазақстан Республикасының «Білім туралы»Заңы 1999

11.       Қазақстан  Республикасы  жалпы  орта  білім  берудің  мемлекеттік  стандарты  туралы  ережесі, 1996,200ж

12.       М.Жұмабаев.Педагогика.Алматы.Рауан, 1993

13.       Закон Республики Казахстан «06 образовании» от 7 июня 1999 года

14.       БейсенбаОза А.А. Теория и практика гуманизации школьного образования. Монография.- Алматы. Ғылым, 1998. 225-6.

15.       Аренова А .X. Научно-педагогические основы орга-низации самостоятельной учебно-познавательной дея-тельности младших школьников. Монография. -Алма-ты. Ғылым, 1999.  240-6.

5