Информатика мен басқа пәндер байланысы

p align="justify">     Политехникалық  деңгейді қамтамасыз етуге оқу-тәрбие процесінің барлық тізбектері: ғылым негіздерін зерттеу, ғылым мен техника бойынша  сыныптан тыс жұмыстар, қоғамдық пайдалы және өндірістік еңбектер  өз үлесін қосуы тиіс. Атап айтсақ, физика пәнінің мұғалімінің міндеті – оқушылар бойында оқу және сабақтан тыс жұмыстарда есептеу техникасы және электроника негіздері бойынша жалпы білім жүйесін қалыптастыру керек.

     Олар:

• ЭЕМ-нің құрылысы мен жұмысы жөніндегі ең басты принциптерді, оның ойлық-қызметтік құрылымын;
• ЭЕМ-нің элементтік базасының физикалық негізін;
• ЭЕТ негізінде өндірісті автоматтандырудың ең бір жалпы принциптері жөніндегі білімдерді қамтитын, ЭЕМ мен микропроцессорларға  қатысты мәселелерді басқа аспаптар мен технологиялық құрал-жабдықтарды  енгізу;
• ЭЕМ құралдарын халық шаруашылығында  пайдаланудың негізгі бағыттары.

     Компьютерлік  сауаттылық пен мәдениет ақпараттық, ойлық, арифметикалық негіздерді, бағдарламамен  қамтамасыздандыруға қатысты білімдерге ғана емес, сонымен бірге ЭЕМ мен  микропроцессорлардың құрылысын, оны  физикалық деңгейде пайдалану құралдарын түсінуге де негізделуі тиіс.  Олай болмаған жағдайда жоспарлауды білуге ғана емес, цифрлық сызбаларды (схеманы) оқу мен талдау іскерлігіне, өлшеу аспаптарын пайдалануға, ақауларды табу мен жөндеуге, монтаждау техникасын игеруге негізделетін жаңа түрдегі мамандықтарға байланысты оқушыларға кәсіптік бағдар беру мен оқытудың политехникалық бағыттылығын  күшейтуге қойылатын талаптар  толық көлемде қанағаттандырылмайтын болады.

     Ал  информатика және есептеуіш техника  негіздері курстарын  оқытудың негізгі  объектісі болып табылатын алгоритмдер мен жоғары деңгейдегі  тілдерге келсек, микропроцессорларды  өндірісте жаппай пайдалану  ассемблер типті машиналық-бағдарламалық тілде жоспарлаудың белгілі бір дағдыларын, ақпаратты өңдеу мен беруде микропроцессорда өтетін  жағдайларды түсінуді  талап етеді.

     Мектептегі  физика курсы ҒТП-ті жеделдету үшін аса маңызды физикалық-техникалық мәселелерге оқушыларды қатыстыруға  үлкен мүмкіндіктерге ие екені белгілі. Атап айтқанда, оқу пәні ретінде  физика  ЭЕТ-нің физикалық негіздерін оқу мен компьютерлерді оқу процесінде қолдану жағдайында ерекше орын алады. Бұл физика ғылымы мен есептеу техникасының өзара тығыз байланыстылығына  байланысты: біріншіден, ЭЕТ-нің жасалуы мен дамуы қазіргі  заманғы физиканың жетістіктерінің арқасында  мүмкін болды; екіншіден, компьютерлерді физикалық зерттеулерде  пайдалану негізгі тәсілдердің бірі болып табылады. Осынау терең де екі жақты байланыс оқытуды компьютерлендіру мақсатында мектептегі физика курсының өзіндік ерекшелігін айқындайды. Бұл арада оқу процесіндегі ЭЕМ-нің негізгі қызметтеріне сәйкес, бір жағынан зерттеп оқу объектісі ретіндегі ЭЕМ-нің орнын нақты анықтауға болса, екінші жағынан, компьютер оқытудың тиімділігін арттыруға қабілетті қуатты құрал ретінде құнды.

     Он  бір жылдық мектептегі физика бағдарламасының практика бөлімінде оқушыларға техникалық электрониканың ЭЕМ мен оның элементтік базасының жалпы жұмыс принциптерін тереңірек түсінуге көмектесетін элементтерін оқыту көзделген, оқушыларды робототехника мен ЭЕТ-нің физикалық негіздерімен таныстыру  идеясы кіргізілген.

     Оқушылар  бойында ЭЕМ-ді пайдалану дағдысын қалыптастыру үшін тек «Информатика және есептеуіш техника негіздерін»  ғана емес, барлық басқа пәндер мен  сабақтарда да жан- жақты пайдаланған  жөн. Мысалы, жаңа материалды өту сабағында, лабораториялық жұмыстан, есеп шығару сабақтарында, тақырып пен тарауды оқыту аяқтау кезіндегі жинақтау сабақтарында, білімді тексеру сабақтарында кеңінен қолданыс таба алады. Электронды есептеу техникасын тиімді қолдана білулің жекелеген мысалдарының бірі – «физика ЭЕМ- оқушы» байланыс жүйесін жасау. Оған бірнеше себептер бар. Ең бастысы- физиканы эксперименттік ғылым екендігі. Физикның эксперименттік негіздерге сүйенген ғылыми түсініктер қандай да бір фактіге жүгінеді. Бірақ кейбір құбылыстар мен тәжірибелерді мектеп лабораториясының көлемінде түсіну мүмкін емес. Оның үстіне құрал- жабдықтар да жетіспейді. Ал күрделі эксперимент жасауға қажетті қондырғылар өте қымбат тұрады.

     2.5. Мектепте информатика пәнін оқытудың негізгі міндеті – ақпаратты түрлендіру, тасымалау және пайдалану процестерін меңгеру, компьютерлік технологияларды тиімді пайдалану тәсілдерін үйрету болып табылады. Осы мақсатты жүзеге асыру нәтижесінде оқушылар ақпараттық технологияларды пайдалану тәсілдерін игеріп, қазіргі әлемнің информациялық бейнесін жасауға өз үлестерін қосатын деңгейге жету үшін мектепте информатика пәнін түрлендіріп қызықты оқу тәсілдерін қолдану қажет.

    Мен сіздерге информатика пәнін оқыту  барысында оқушылардың пәнге  деген қызығушылықтарын арттыру  барысында басқа пәндермен байланыстырып өткізген сабақтарымның үлгісін ұсынып отырмын. Информатика пәнін басқа пәндермен байланыстыра отырып оқыту оқушылардың өзіндік-танымдық іс-әрекеттерін қалыптастыру мен олардың пәнге деген қызығушылығын және компьютерлік сауаттылықтарын арттырады. Сонымен қатар бұл сабақтарды өткізу оқушыларға ұлттық педагогика элементтерін меңгеруге, салауатты өмір салтының құпияларымен толық таныстыруға, қазақ әдебиетінен салауаттылықтарын арттыруға көмектеседі.

    №1 сабак жоспар.

    Сабақтың  тақырыбы: Озық ойлы оқушы

    Сабақтың  өзіне тән ерекшелігі: Бұл сабақ  ойын сабағы болғандықтан сынып оқушылары  екі топқа бөлініп, өздері қалаған  аттарын қояды. Сабақта қолданылатын ойын түрлері:

1. «Бәйге» ойыны. Оқушылар 1 минутта сұрақтарға жауап береді.
2. «Жорға» ойыны. Компьютерде берілген ою түрлерін Paint графиктік редакторында жылдам әрі көрнекі түрде салу.
3. «Шешендік өнер» ойыны. Оюлардың атауын және мағынасын ашатын сөйлем жазу.
4. «Көкпар» ойыны. Қарама-қарсы пікірлер бойынша ой толғау (қолдаушы және қарсы пікір). Тақырыптар: «Компьютерсіз өмір жоқ!», «Компьютерсіз де өмір сүруге болады!»

    Мұғалімнің  сабақтағы жұмысы:

1. Оқушыларды ұйымдастыру.
2. Үй тапсырмасын тексеру.
3. ОЛқушылардың компьютермен жұмысын қадағалау.
4. Оқушылардың жеке пікірлерін тыңдау.
5. Үйге тапсырма беру.

    Оқушылардың сабақ барысындағы жұмысы:

1. Информатика пәніне қатысты сұрақтарға жауап беру.
2. Компьютермен жұмыс – қазақтың ою-өрнектерін Paint графиктік редакторында салу, принтер арқылы қағазға басып шығару.
3. Оюлардың атауын және мағынасын ашатын сөйлем жазу.
4. Берілген тақырып бойынша әр топ оқушылары өз пікірлерін қорғау.
5. Интернет желісінен ұлттық ою-өрнектер туралы материалдар тауып, танысу, ауызша айту.
6. Оқушылардың мұғаліммен бірге сабақты қорыту.

    Пәнаралық байланыс: информатика, қазақ әдебиеті, ұлттық педагогика.

    Сабақты қорытындылау: Ойын бөлімдері бойынша  ұпай қойылып отырады, әр топтың жинаған  ұпай санына қарай жеңімпаз топ анықталады.

1. «Бәйге» ойынына  - 15 ұпай
2. «Жорға» ойынына  - 30 ұпай
3. «Шешендік өнер» ойынына  - 20 ұпай
4. «Көкпар» ойынына  - 35 ұпай

    Үй  тапсырмасы: Қазақ халқының ұлттық ою-өрнектеріне байланысты қосымша материалдар іздеу, реферат жазу.

    №2 сабак жоспар.

    Сабақтың  тақырыбы: Компьютер әлеміне саяхат.

    Сабақтың  құрал-жабдықтары: компьютерлер, интернет желісі.

    Пәнаралық байланыс: ағылшын тілі, информатика, сурет.

    Компьютерлік  бағдарламалық құралдар: Microsoft Power Point, Microsoft Word, Microsoft Excel компьютерлік бағдарламалары қолданылады.

    Сабақтың  өзіне тән ерекшелігі: Бұл сабақта  оқушылар «Интернет желісіне» жету үшін бірнеше аялдамалардан өтеді.

1. Сынақ аялдамасы. Microsoft Excel бағдалламасында тест тапсыру.

        Сұрақтар:

1. Ақпаратты жинау, сақтау, түрлендіру, тасымалдау және оны пайдалану заңдылықтары мен тәсілдерін зерттейтін ғылыми пән қалай аталады?

А) Информатика   Б) Математика   В) Физика

    2.  Ақпараттың көлемін өлшейтін  негізгі өлшем бірлігі не?

А) см   Б) Гц   В) Байт

       3.  Белгілі бір атпен сақталған  ақпараттар жиыны...

А) Компьютер   Б) Файл   В) Принтер

       4.  Мәтіндік және графикалық  ақпаратты көрсететін құрылғы...

А) Принтер   Б) Файл   В) Монитор

       5.  Компьютерге ақпаратты енгізу  жабдығы: 

А) Принтер   Б) Жүйелік блок   В) Пернетақта

       6.  Компьютердің жүйелік блогына  қай жабдық кірмейді?

А) Дискжетек   Б) принтер   В) CD-ROM

       7. Байланыс каналдары арқылы алыстағы компьютерлер арасында ақпарат алмастыру жабдығы қалай аталады?

А) Модем   Б) Интернет   В) WEB

       8.  Ақпаратты сақтайтынжабдыққа не жатады?

А) Қатты  және иілгіш дискілер   Б) Монитор   В) Принтер

        9.  Компьютерге графикалық ақпараттарды енгізу құрылғысы

А) Принтер   Б) Сканер   В) Монитор

      10.  Компакт дискілерді оқуға  арналған құрылғы: 

А) дискжетек   Б) MediaPlayer   В) CD-ROM

    2)  Тілдер аялдамасы. Компьютерлік  жұмбақтарды шешіп, жауаптарын  үш тілде (қазақ, орыс, ағылшын)  айтып, Word мәтіндік редакторында жазады.

1. Өзі ғажап сайрайды, айтқаныңды тыңдайды

             Процессорға жалғасаң, ән айтады  тайсалмай.

2. Өшіргенді жинаған, уақытша сақтаған.
3. Тетігін бассаң алаңсыз, жазады қалам, қағазсыз
4. Серігі бар қасында, кілемі  бар астында.

             Құлағы бар қалұиған, құйрығы  бар процессорға жалғанған.

5. Компьютермен енеді, қағазға басып береді.
6. Ақпаратты сақтап таратқан, жұртты өзіне қаратқан.
7. Суретіңді көшіріп, монитордан көрсеткен.
8. Мәліметті сұраған, экранға шығарған.

       3)  Сурет аялдамасы. Бірнеше бөліктерге бөлініп берілген суретті құрастыру, сурет бойынша өз ойларын екі тілде (қазақ, ағылшынша) айту.

    4) Мәтін аялдамасы. Ағылшын тілінде  берілген мітінді оқып, аудару, мағынасын  түсіндіру, сұрақтар қою.

    Егер  оқушылар осы аялдамалардағы тапсырмаларды сәтті орындаса, онда «Интернет желісіне» жетіп, интернетпен жұмыс жасайды.

    Мұғалімнің  сабақтағы жұмысы:

1. Оқушыларды ұйымдастыру
2. Өткен материалды қайталау сұрақтары (компьютерде тест алу)
3. Компьютермен жұмыс жасау (мәтінмен таныстыру, сурет құрастыру)
4. Оқушылардың интернет желісімен жұмыс жасуын ұйымдастыру
5. Оқушы білімдерін бағалау.

    Оқушылардың сабақ барысындағы жұмысы:

1. Информатика пәні бойынша тест жұмысын компьютерде Microsoft Excel бағдарламасында орындайды.
2. Компьютерлік жұмбақтарды шешу, жауабын орыс, f&skisy т3лдер3не аударып және Word мәтіндік редакторында жазу.
3. Компьютерде суреттерді құрастырып, сурет бойынша ойларын қазақ, ағылшын тілдерінде айту.
4. Оқушылар ағылшын тіліндегі дайын мәтінмен танысып, оны ауызша оқып, аударады.
5. Интернет желісіндегі арнайы сайттармен жұмыс істеу және электрондық пошта арқылы басқа елдермен хабарласу.
6. Үй тапсырмасы: Қазақ және ағылшын тілдерінде компьютерлік жұмбақтар дайындау.