Менеджменттің мәнін талдау

Ақпараттық  қамтамасыздандыруға қойылатын  талаптар

      Басқару үрдісі ақпаратты пайдаланусыз мүмкін болмағандықтан, АЖ-де ақпараттық қамтамасыз етуді ұйымдастыру әсіресе маңызды.

 Ақпараттық қамтамасыздандыру(АҚ) болып автоматтандырылған жүйеде пайдаланылатын, ақпарат массивтерінің және құжаттаманың үйлестірілген жүйелерінің, экономикалық ақпаратты кодтау және жіктеудің ортақ жүйесінің жиынтығы табылады.

  АҚ-дің негізгі міндеті ақпаратты жинауда, сақтауда, ақпараттық базаға өзгерістер енгізуде, басқарушылық шешімдерді қабылдау үшін шығыстық ақпаратты беруде құралады.

         Ал олар өз кезегінде өзіне  төмендегілерді қосады: 

• ақпараттың сандық және сапалық сипаттамалары;
• ақпараттың құрамы қандай;
• ақпаратты іздеу уақытының азаюы;

Ақпараттық  қамтамасыз етуді ұйымдастырудың принциптері  және құрылымы, құрамы «корпоративті  клиенттерге қызмет көрсету» АЖ-нің  есептер орналымымымен сәйкес түрде  келесі талаптарды қанағаттандыруы  тиіс:

• мәліметтер базасының барлық элементтеріне жататын құрылым деңгейінен тәуелсіз түрде оңай қол жеткізу;
• мәліметтер базасын ұйымдастырудың алгоритмнің функционалдық міндетінен тәуелсіздіктері;
• басқару жүйесінің барлық функцияларын жүзеге асыру үшін ақпараттың жеткіліктіктері;
• ақпаратты сақтаудың кедергілерден қорғалғандығы мен сенімділіктері.

        Ақпаратпен жабдықтау–бұл АЖ-дағы қолданылатын экономикалық ақпаратты жіктеудің және шартты белгілеудің біріңғай жүйелері мен құжаттардың және ақпарат массивтердің үйлестірілген жүйелерінің бірігуі болып табылады. Ақпаратпен жабдықтаудың негізгі міндетіне – ақпаратты сақтау мен жинау, ақпараттар қоймасына өзгерістер енгізу, басқару шешімдерін қабылдау үшін шығатын ақпаратты беру жатады.

  Ақпарат  қоймасы – бұл АЖ-ны жұмыс істеуде қолданылатын реттелген ақпараттың бірігуі.

   Машинадан тыс ақпарат қоймасы – АЖ-ны жұмыс істетуде қолданылатын құжаттар мен белгілердің, мәлімдемелердің бірігуін бейнелеп, есептеу техникасынсыз (ЕТ) адамға түсінікті болатын ақпарат қоймасының бір бөлігі. Машинадан тыс ақпарат қоймасына жіктеу мен шартты белгілеу жүйелері мөлшерлік-анықтама құжаттар, жедел ақпарат жатады. Жіктеу мен шартты белгілеу жүйелері мәліметтерді бірмәнді жазып, ақпаратты есептеу желісінің жадында тиімді іздеп және белгілеу үшін қолданылады.

         Машинадан тыс ақпараттық база

  Машинадан тыс ақпараттық база – ақпараттық  жүйенің әрекет етуінде есептеуіш техникасының құралдарын қолданусыз адаммен қабылданатын түрде пайданылатын, хаттамалар, сигналдар және құжаттардың жиынтығын білдіретін, ақпараттық базаның бөлігі.

  Машинадан тыс ақпараттық база жіктеумен кодтау жүйесін, нормативті-анықтамалық құжаттарды, оперативті ақпаратты қосады.

          Машина ішіндегі ақпараттық база

        Машина ішіндегі ақпараттық база – белгілі белгілері бойынша топтастырылған, жүйенің машиналық тасымалдаушыларында АЖ-де пайдаланылатын мәліметтер жиынтығын білдіретін, ақпараттық базаның бөлігі. Машиналық тасымалдаушылар ЭЕМ-да немесе ДЭЕМ-да ақпаратты автоматты енгізу үшін жарамды, материалдық объектті білдіреді. Оларға қатты магниттік дисктер (винчестерлер), жұмсақ магниттік дисктер (дискеттер), магнитті барабандар, магнитті карталар, фотохромдық тасымалдаушылар, микрофильмдер, перфокарталар, перфоленталар және тасымалдаушылардың басқа түрлері жатады. Қазіргі уақытта жұмсақ магниттік дисктер (дискеттер) кең қолданылады.

        Машина ішіндегі ақпараттық массивтер  тұрақты, сақталатын, оперативті  және қызметтік болады. Тұрақты  ақпараттық массивтерді (нормативті-анықтамалық  ақпараттың массивтері) нормативті  құжаттардан және анықтамалардан  алады, мәліметтерді өңдеуді бастағанға  дейін қалыптасады және ақпараттық  жүйелердің есептерін шешуде  пайдаланылады. Нормативті-анықтамалық  ақпараттың массивтеріне жіктеуіштер,  анықтамалар, шартты-тұрақты ақпарат  жатады.

  Мәліметтер базасы (МБ) тікелей қол жеткізудің (магниттік дискілер) есте сақтаушы құрылғыларында сақталатын өзара байланысқан ақпараттық массивтердің аталған құрылымданған жиынтығын білдіреді және АЖ-нің басқару функцияларының жүзеге асырылуын қамтамасыз етеді.

  МБ құрудың мақсаты мәліметтерді өңдеудің уақытын қысқарту, мәліметтердің қарама-қайшылығы мен сәйкессіздігін жою, МБ-да мәліметтерді сақтаудың сенімділігі және тағы басқалар болып табылады.

  Машина ішіндегі ақпараттық база, берілген есептің мәліметтер базасы қатты және жұмсақ магниттік дискілерде орналасқан, ақпараттың (файлдардың) массивтерінен тұрады.

 

 

1.4 Ақпараттық жүйенің концептуалдық  сызба нұсқасы

Концептуалды  схема  ақпараттық жүйе құру мен  оның іс атқарауында басты әдістемелік  тұрғыда қарастыруда көрсетеді.Ақпараттың жүйенің негізгі концептуалды схемасы  тұтас жүйе тұрғызудың әдістемелік  аспектілерін  бейнелейді, және негізгі  құралдарды анықтайды.

Ақпараттық  жүйелер-бұл күрделі жүйе болып  келеді.

Сондықтан оларды жеке бөлшектер мен элементерге  бөлуге, (декомпозициялау) тура келеді. Бірден бүкіл жүйеге жасай алмайтын жұмысты, бөлек бөлшектерге  біртіндеп  жасап алу керек. Бөлшектермен элементтер неғұрлым дұрыс бөлінсе, соғұрлым жұйе құру және оны іске асыру нәтижелі болады.

Әдетте  декомпозициялау анықталған белгілеріне  қарай жасайды. Ақпараттық жүйелер  құрамындағы элементтердің атқару роліне  қарай екі бөлшекке бөледі.

Ол  функционалды және жабдықтаушы бөлшек. Функционалды бөлігіне функционалды жүйелердің комплексі жатады, ол жабдықтаушы  бөлшекке  жабдықтаушы жүйешелер  жатады.

Жүйеше  дегеніміз-жүйенің анықталған  белгілері  бойынша бөлінген дербес бөлшегі.

Ақпараттық  жүйенің функционалдық бөлшегі- ол жүйешелер немесе есептер жиыны  мен басқарудың негізгі бөлігін  құрайтын есептердің жиыны.

Функционалдық жүйеге–нақты функциянермен шектелгенАқпараттық жүйенің (АЖ) бір бөлігі.

Қамтамасыз  ету бөлігі- бұл автоматтандырылған тәртіпте (режимде)

жүйенің қызымет  етуі үшін қажетті жағдайлардың жиынтығы.

Қамтамасыз  ету бөлігі мыналардан тұрады- техникалық  қамтамасыз ету, бағдарламалық  қамту, ақпараттың қамтамасыз ету (АҚ)

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Концептуалды схема

 

Жабдықтау бөлімі

ТЖ

ПЖ

Фунционалдық бөлім

Компьютерлік фирманы басқару

Ақпараттық база

 

 

 

 

 

 

АЖ

 

 

 

МЖ

-Келісім – шарттар, сатып-алу құжаттары,

 құжат нөмері 

Компьютерлік  фирма туралы мәліметтер базасы

Компьютерлік  фирма менеджментінің мәліметтер базасы

         

Өңдеу

 

 

 

 

Құжат нөмірі, мерзімі

Компьютерлік фирма аты, құжат номері, мерзімі

Есеп беру, менеджер түрі, жоспарлық  мәліметтер

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Негізгі бөлім

2.1 Кіріс құжаттар

Кіріс ақпараты – бұл клавиатурадан түскен сигналдар, мәліметтер, құжаттар түрінде түскен ақпарат және ақпараттық жүйелердің функцияларын орындау үшін қажет.

Кіріс құжаттары және олардың негізінде  алынған файлдар өз кезегінде  шапшаң және шартты – тұрақты болып  бөлінеді, бұл жерде материалдық, еңбектік, технологиялық және басқа  да нормалар мен нормативтер және барлық керекті мәліметтер көрсетілген.

Қайта өңдеуге түсетін ақпарат  бақылаудан өтуі қажет. Ең аз қажет  етілетін бақылау пайдаланушының визиалды бақылауы болып табылады, сонымен  қатар ақпаратты пакетке енгізу кезінде бағдарламалық бақылау  қарастырылған. Есепті шешу кезінде  қосымша әдістер мен бақылау  формалары қарастырылуы қажет.

3кесте

Құжат			Түсу мерзімділігі	Ақпараттың қайнар көзі
Иденти-фикаторы	Аты	Ұсыну түрі
DOG	Келісім шарт құжаты	құжат	Алдын – ала белгіленген уақыт  бойынша	Басқарама
SA	Сатып алу Шарты	құжат	Әрбір операцияға	Фирма менеджер

 

“ Келісім-шарт” кіріс құжатының ақпараттық құрылымдық бірлігінің сипаттамасы мен тізімі

4-кесте

Құжат атауы	Идентификатор
Келісім шарт	DOG
Реквизит  атауы	Есептер кешенінде  белгіленуі	Реквизит  ұзындығы
Құжат нөмірі	Kugat nomerі	15
мерзімі	merzіm	9

 

 

 

“ Сатып – алу ” кіріс құжатының ақпараттық құрылымдық бірлігінің сипаттамасы мен тізімі

5-кесте

Құжат атауы	Идентификатор
Сатып алу	BT
Реквизит  атауы	Есептер кешенінде  белгіленуі	Реквизит  ұзындығы
Құжат нөмірі	Kugat nomerі	15
мерзімі	merzіm	10

 

2.2 Шығыс ақпараттары

Шығыс ақпараты – бұл басқару объектісіне, қызметшіге немесе басқа басқару жүйелеріне берілетін құжаттар, мәліметтер және сигналдар түрінде берілетін және ақпараттық жүйелер функцияларын орындау нәтижесінде алынған ақпарат.                                                                                                                 6-кесте

Құжат			Жіберу мерзімділігі	Ақпараттың қайнар көзі
Иденти-фикаторі	Аты	Ұсыну түрі
Firma ME	Фирма менеджеріне қойылатын ескертулер	құжат	Басқармалардан  түскен мерзімінен кейін	Басқарма
KME	Фирма басшысына есеп беру	құжат	Алдын-ала белгіленген уақыт бойынша	Басқарма

«Фирма менеджеріне қойылатын ескертулер»

шығыс құжаттарының ақпараттық құрылымдық бірлігінің сипаттамасы және тізімі.

7-кесте

Құжат атауы	Идентификатор
Фирма менеджеріне қойылатын ескертулер	Firma ME
Реквизит  атауы	Есептер кешенінде  белгіленуі	Реквизит  ұзындығы
Фирма аты	firma	10
Құжат номері	Kugat nomerі	10
мерзімі	merzіm	10

 

 

«Фирма басшысына есеп берулер»  шығыс құжаттарының ақпараттық құрылымдық бірлігінің сипаттамасы және тізімі.

8-кесте

Құжат атауы	Идентификатор
Фирма басшысына  есеп берулер	KME
Реквизит  атауы	Есептер кешенінде  белгіленуі	Реквизит  ұзындығы
Есеп беру мерзімі	EBM	15
Менеджер түрі	Menejer turi	20
Жоспарлық мәліметтер	GM	15
Нақты мәлімет	NM	10