Беларусь у Другой Сусветнай вайне. Вынікі Другой Сусветнай вайны

Мінскі  інстытут кіравання

Кафедра тэорыі і гісторыі дзяржавы і права 
 

Кіруемая  самастойная работа №6

Па гісторыі Беларусі

Па тэме: “Беларусь у Другой Сусветнай  вайне. Вынікі Другой Сусветнай вайны” 
 
 
 

                                                                               Падрыхтавау студэнт                                                                                Першага курса                                                                                                                      Групы 100003с                                                                                                  Факультэт эканомікі                                                                                                               Жарнасек  Павел 
 

                                                                                                  Праверыла: Лянцэвіч В.М                                                                                     

г. Мінск 2011

План:

Уступ

Беларусь у  Другой Сусветнай вайне

Вынікі Другой Сусветнай вайны

Заключэнне

Спіс літаратуры 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

Уступ

Другая сусветная  вайна, якая пачалася 1 верасня 1939 г., усё  далей адыходзіць у глыбіню гісторыі. Ужо сёння 2/3 насельніцтва зямнога  шара складаюць людзі, якія нарадзіліся  і выраслі ў пасляваенныя гады. Таму надзвычай важна, каб падрастаючыя пакаленні ведалі праўду аб тым, як і чаму ўзнікла вайна, якія сілы вінаватыя  ў яе развязванні.

Выяўленне сапраўднай карціны другой сусветнай вайны, прычын яе ўзнікнення дыктуецца яшчэ і тым, што за апошнія гады ў  свет выйшла шмат кніг, кінафільмаў, у якіх многія пытанні вайны, ролі Савецкага Саюза ў дасягненні перамогі часам падаюцца павярхоўна, тэндэнцыйна.

Другая сусветная вайна мела для Беларусi вельмi супярэчлiвыя вынiкi. За кожнае дасягненне ў справе ўмацавання дзяржаўнасцi прыходзiлася плацiць дарагую цану. Да гэтага, несумненна, спрычынiлiся шэраг унутрысаюзных i мiжнародных абставiн. Беларусь як саюзная рэспублiка не магла адыгрываць сур'ёзнай ролi нi ў савецкай дзяржаве iмперскага тыпу, нi на мiжнароднай арэне. Уз'яднанне 1939 г. i ўваход у Аб'яднаныя Нацыi 1945 г. сталi вынiкам агульнасаюзнай ваеннай палiтыкi i дыпламатыi i былi выкарыстаны ў агульнасаюзных, вялiкадзяржаўных iнтарэсах. Зразумела, што БССР унесла свой уклад у дасягненне гэтых задач, якiя адпавядалi яе нацыянальна-дзяржаўным iнтарэсам як саюзнай рэспублiкi. Але усё ж такi галоўным кырыстальнiкам дасягненняў Беларусi, як i ўсiх астатнiх саюзных рэспублiк, быў саюзны цэнтр, савецкая вярхушка, якiя "прыватызавалi" iх перамогi, асаблiва перамогу над фашызмам у Другой сусветнай вайне. У гэтым сэнсе паляпшэнне мiжнароднага становiшча Беларусi ў вынiку вайны было звязана з умацаваннем пазiцый СССР i ўключэннем у сферу яго стратэгiчных iнтарэсаў Усходняй Еўропы. У "халоднай вайне" СССР з Захадам Беларусi адводзiлася свая роля. Але гэта ўжо прадмет iншай тэмы 
 
 
 
 
 

Беларусь  у Другой Сусветнай вайне

Прычыны, перадумовы, характар вайны:

            Па-першае, несправядлівасць Версальска-Вашынгтонскай  сістэмы паставіла многія народы  ў зневажальнае становішча, спрыяла  прыходу да ўлады сіл, якія  імкнуліся да рэваншу, новага  перадзелу свету. У найбольшай  ступені гэта праявілася ў  палітыцы Германіі, Італіі, Японіі. Яны і сталі падпальшчыкамі  вайны.

            Па-другое,  эканамічны крызіс 30-х  гадоў абвастрыла супярэчнасці  паміж краінамі свету, што пазбавіла  іх магчымасці аб'яднаць высілкі  ў барацьбе за захаванне міру. Усю сістэму бяспекі, створаную  ў 20-я гады, быў разбураны.

            Па-трэцяе, развязванню вайны спрыяла  палітыка урадаў Англіі і Францыі,  накіравана на "супакаенне" агрэсара, а таксама "ізаляцыя" ЗША,  якія, прыняўшы закон аб нейтралітэту, фактычна самаўхілілі сябе ад  уплыву на развіццё падзей  у свеце.

            Па-чацвёртае, не апошнюю ролю  ўразвязванні вайны згуляў СССР, які, падпісаўшы пакт аб ненападзе  з Германіяйі сакрэтны пратакол  да яго (аб падзеле сфер ўплыву  ва Усходняй  Еўропе), адкрыўшлях  Германіі для нападу на Польшчу.

            Агрэсіўныя дзяржавы імкнуліся  пашырэнне ўласных тэрыторый,  заваёва рынкаў збутку і крыніц  сыравіны. Агалоўная іх мэта - заваёва сусветнага панавання. З іх боку вайна была несправядлівай і захопніцкай. Для краін, якія падвергнуліся агрэсіі і якія былі акупаваныя, вайна была справядлівай і вызваленчай. Найбольш складана вызначыць характар вайны ў адносінах да СССР. У перыяд з 17 верасня 1939 г па 22 чэрвеня1941 ён сам выступаў у ролі агрэсара, далучыўшы да сябе значныя тэрыторыі, якія належалі ў той час Польшчы, Румыніі, Фінляндыі, а таксама Прыбалтыку (Эстонія, Латвія, Літва). Але пасля нападу Нямеччыны СССР вынес на сабе асноўны цяжар барацьбы з нацысцкай Германіяй і для яго вайна набыла справядлівага характару. Яе па праве назвалі Вялікай Айчыннай вайной.

Перыядызацыя Другой сусветнай вайны:

І. 1 верасні 1939 - 19 Лістапада 1942 (Ад нападу Германіі на Польшчу ў пачатку савецкага  контрнаступлення ў бітве пад Сталінградам). Стратэгічная ініцыятыва належыць агрэсіўным дзяржавам. Германія, Італія, Японія і іх саюзнікі здолелі авалодаць значнымі тэрыторыямі ў Эўропе, Афрыцы, Азіі, Акіяніі. У той жа час адбываецца фарміраванне антыгітлераўскай кааліцыя (вядучую ролю ў ёй ігралі ЗША, Великобритария і СССР) -аб'яднанне дзяржаў, якое стала наперешкоди агрэсіўным планах.

II. 19 ЛІСТАПАД 1942 - 9 мая 1945 (Ад пачатку савецкага  контрнаступлення пад  Сталінградам да завяршэння разгромунацысцкай Германіі). Стратэгічная ініцыятыва цалкам пераходзіць да краін антыгітлераўскай кааліцыі, войскі якіх разграмілі войскі Германіі і яе саюзнікаў у Еўропе і прымусілі іх адступіць. На Ціхаакіянскім тэатры вайско выхдзеянняў войскі антыгітлераўскай кааліцыі ўшчыльную наблізіліся да Японіі, пераламаўшы ход вайны ў сваю карысць.

III. 9 мая 1945 - 2 верасні 1945 года (Ад капітуляцыі  Германіі да капітуляцыі Японіі) Завяршэнне вайны на Ціхімакіяне  і разгром мілітарысцкай Японіі. Канец Другой сусветнай вайны.

Пачатак вайны. Напад на Польшчу (аперацыя «Вайс»):

       Другая сусветная вайна пачалася з нападу нацысцкай Германіі на Польшу. Польшча лепш падыходзілі для выпрабавання на практыцы стратэгіі "маланкавай вайны" («Бліцкрыг») - вайны, поспех у які меркавалася дасягнуць  хуткімі дзеяннямі, захапіўшы суперніказнянацку, не даўшы яму апамятацца і арганізаваць эфектыўнае супраціў. Сумесны польска-нямецкий мяжу распасціраўся на 1750 міль i, папрызнаннем спецыялістаў, абараніць яго не магла ні адна армія свету, паколькі супернік мог пачаць наступ у любым месцы зь любога напрамкі. Сур'ёзных абарончых збудаванняў i натуральных перашкод на польска-нямецкай граніцы практычна не існавала.

           Па нямецкаму плане "Вайс", зацверджанаму яшчэ ў красавіку  1939 г., стратэгічнае засяроджванне  і разгортванне нямецкіх войскаў  завершыцца 25 жніўня, але наступленне  было адкладзена звыяўленую Англіяй гатоўнасць выступіць на баку Польшчы i нерiшучiсть Італіі.

            Усяго на польскай мяжы вермахт  (войскі нацысцкай Германіі) засяродзіў  больш за 50 з 75 наяўных уяго  дывізій колькасцю 1500000 чал.

            Нямецкім войскам супраць стаяла  польскае войска, якая налічвала  больш за 1 млн. салдат i афіцэраў, але якая мела мала танкаў, самалётаў, гармат.

            Да вайны таксама рыхтаваўся  і Савецкі Саюз, якому згодна  з таемнаму пратаколу адыходзіла  тэрыторыя Польшчы да г. Вісла. Ўварванне нямецкіх войскаў на тэрыторыю Польшчы пачалося 1 верасня 1939 г, яму папярэднічала правакацыя гітлераўцаў у памежным мястэчку Глейвиц.

31 жнівень 1939 г а 20.00 спецыяльна падрыхтаваны  гестапа атрад з крымінальных  злачынцаў, пераапрануты ў польскую  форму, здзейсніў напад на радыёстанцыю нямецкага памежнага мястэчка Глейвиц. Пасля яе «захоп» перад мікрафонам было зроблена некалькі стрэлаў і адзін з тых, хто нападаў, што ведаў польскі мова, зачытаў заяву, сэнс якой складаўся ў тым, што «прыйшоў час вайны Польшчы супраць Германіі ». Затым пачалася перастрэлка з атрадам паліцыі, атачыў станцыю. Каб замесці сляды гэтай правакацыі, усё яе ўдзельнікі былі расстраляныя па загадзе Гітлера.

            Ужо ў першыя дні наступу арганізаваны супраціў польскай арміі было зламана. Да 8 верасня яе галоўныя сілы былі разгромленыя, нягледзячы на адчайнае супраціўленне. Значная іх частка апынулася ўпамяшканні або была захоплена ў палон. Супраціў аказвалі толькі армія Кутшеба, што абаранялі варшаўскі кірунак, i сталічны гарнізон. Гераічнай старонкай польскай гісторыі стала абарона паўвострава Вестэрплатэ, гарадоў Варшавы, Кракава, Гдинi.

            17 верасня, калі крах Польшчы  стаў ужо відавочным, а польскі ўрад пакінуў краіну, польскую мяжу перайшлі савецкія войскі. Для ажыццяўлення ўварвання ў Польшчу былі створаны два фронту Украінскі і Беларускі. Па патрабаванню Гітлера Чырвоная армія фарсіравана прасоўвалася ў напрамку Коломыи - Косава, каб перасекчы адыходзяць польскім салдатам i бежанцам дарогу ў Румынію. Пасля 12-дзённага маршу і кароткіх баёў знекаторымі польскімі часткамі (камандаванне польскай арміяй аддало загад непярэчыць ) Чырвоная армія выйшла на Заходні Буг і Сян, дзе і спынілася.

            Адпаведна дамоўленасцяў,  дасягнутымі  на перамовах 23 Жнівень 1939 i зафіксаваны  ў таемным пратаколе, нямецкая  камандавання адвялі свае войскі  за демаркацiйну лінію (Лінія, размяжоўваюць) ад Львоў і Брэста. Перад тым у Брэсце, Гродна, Ковелiі Пiнську адбыліся сумесныя парады войскаў-пераможцаў (нямецкіх і савецкіх).

            Вынікам агрэсіі Германіі і  СССР стала заключэнне паміж намі 28 верасня ў Маскве Дагавора аб дружбе і мяжы ітаемныя пратаколы аб падзеле сфер уплыву i супрацоўніцтва паміж дзвюма дзяржавамі. Гэты дагавор зафіксаваў падзел Польшчы і ўдакладніў лінію савецка-германскай мяжы. Па дамоўленасці яна была перасунуць на ўсход па параўнанні з умовамі сакрэтнага пратакола ад 23 жніўня 1939 і праходзіла прыкладна па этнаграфічным межы пражывання палякаў, з аднаго боку, украінскі, беларусаў з другога («Лінія Керзона»). Зямлі з чыста польскім насельніцтвам засталіся ў складзе Германіі, а наўзамен СССР атрымаў у сваю сферу ў плыву Літву. Такім чынам, да Германіі адышло 48,6% тэрыторыі і 69,9% яе насельнiцтва, а ў СССР 51,4%тэрыторыі і 30,1% насельніцтва.

            Нягледзячы на ўсю злачыннасць i адмоўныя бакі гэтага раздзялення незалежнай дзяржавы паміж двума таталітарнымі рэжымамі, гэты факт меў i адну станоўчую рысу - нарэшце дзве часткі брацкіх народаў, Украінскі i беларускага, - аб'ядналіся ў адзіныя рэспублікі, хоць i у рамках антынароднага сталінскага рэпрэсіўнага рэжыму. Такія змены дазволілі савецкаму кіраўніцтву называць агрэсію і падзел Польшчы як "вызваленчы паход"дзеля ўз'яднання Заходняй Украіны і Заходняй Беларусі адпаведна з УССР іБССР. Яны таксама сьведчылі пра нежаданьне савецкага кіраўніцтва даваць падстава Ангельшчыны і Францыі да абвяшчэння вайны СССР, так як Чырвоная армія гэтак і неперасекла «Лінію Керзона", якую самі ангельцы вызначылі як аптымальны савецка-польскую мяжу, яшчэ ў 1919 г.

            З новым раздзелам Польшчы звязаны яшчэ адно злачынства сталінізму. Падчас наступу Чырвонай арміі быў узяты у палонкаля 250 тыс. польскіх вайскоўцаў, з якіх значная частку салдаті сяржантаў была адпушчаная, іншая - дэпартаваная у аддаленыя раёны СССР. Афіцэры, каля 20 тыс., былі заключаныя ў лагерах паблізу Казельск, у Старабельскім, Осташкове. Дзве траціны зняволеных былі афіцэры запасу - лекары, інжынеры, настаўнікі, пісьменнікі, грамадскія дзеячы, якія надзелі ваенную форму пасля нападу Германіі. Гэта была інтэлектуальная эліта польскага грамадства. У красавіку 1940 15 тыс. было знішчана НКВД пад Смаленскам (Катынь) і Харкавам.