Депозит және депозиттік салымдарды кепілдендіру туралы түсінік

БТА Банкі депозиттерінің тағы бір  артықшылығы – «Салымшы карточкасы»  өнімі шегінде төлем карточкалары!

БТА Банкінің жеке тұлғаларға арналған мерзімді депозиттері бұрынғыдан да тартымды бола түсті!

Салымшының карточкасы – клиенттің қалауы бойынша Банкте жинақтаушы шот ашқанда және оған мерзімді салым (Sprint, Депозит 24, Platinum салымдарынан және VIP сегменті үшін өзге салымдардан өзге) орналастырғанда берілетін, VISA Electron Instant, Visa Electron/Maestro International, Visa Classic/MasterCard Standard, Visa Gold/ MasterCard Gold типіндегі халықаралық дебеттік төлем карточкасы.

БТА Банкінде мерзімді депозит ашқан  клиенттер халықаралық төлем  карточкасын ресімдеп, ала алады. Енді банк салымшылары өз жинақ ақшаларын  карточканың көмегімен бақылаудың қаншалықты ыңғайлығын бағалай алады

• Интернет-банкинг жүйесі карта ұстаушыларға кез келген сәтте өз депозитінің жағдайын тексеруге және есептелген сыйақы көлемі және шот бойынша қаражаттың қозғалысы туралы ақпаратты алуға мүмкіндік береді. Жүйе сондай-ақ Visa картасында орналасқан ақшалай қаражаттармен депозитті толтыруға мүмкіндік береді.
• «SMS-банкинг» қызметі салымшыларға кез келген сәтте мобильді телефонға SMS-хабарлама арқылы ағымдағы салым сомасы туралы мәлімет алу мүмкіндігін ұсынады.

Интернет- және SMS-банкинг сервистері БТА Банкінің BTA Network қашықтан қызмет көрсету жүйесінің бөлігі болып  табылады. BTA Network қашықтан қызмет көрсету  жүйесі туралы толық ақпаратты алу  үшін, өтінеміз, сілтеме бойынша жүріңіз.

Жоғарыда аталған функциялардан  басқа Салымшы карточкасы БТА  Банкінің дамыған төлем инфрақұрылымында қызмет көрсетіледі:

• БТА Банкінің 700 аса банкоматтарында қызмет көрсету (карта балансының жай-күйі туралы мәлімет алу; қолма-қол ақша алу; БТА Банкінің өзге карточкаларына төлемдер және аударымдар; ПИН-кодты өзгерту);
• сауда және сервис кәсіпорындарында карточка бойынша қолма-қол ақшасыз төлемдерді жүзеге асыру;
• "Cash & Pay" қолма-қол ақшаны қабылдау терминалдары арқылы карточканы толтыру.

БТА келесі депозиттерді ұсынады

"Platinum" депозиті  
Барынша көп артықшылықтар. Сіз жеке назар мен жайлы сервисті бағалайсыз ба? 
БТА Банкі Сіздің қажеттіліктеріңіз бен қалауларыңызды ескеріп қызметтер, білікті кеңестер ұсынады және толық құпиялылықты қамтамасыз етеді.  
Өзіңізді банктің артықшылыққа ие клиенті сезініңіз!

"Формула Успеха" депозиті 
Депозит бойынша тиімді сыйақы ставкалары, орналастыру мерзімдерінің кең таңдауы, салым шотынан ақшаны жартылай алу мүмкіндігі, сыйақыны капиталдандыру, қосымша салымдар енгізу, салымды мерзімінен бұрын бұзуда жеңілдікті шарттар қарастырылған. Салымшылар арасында ақшалай сыйлықтардың ұтыс ойыны.

"Формула Успеха - Капитал"  депозиті 
Депозит бойынша оның барлық жарамдылық мерзімі ішінде бекітілген сыйақы ставкасы қарастырылған. Салымды бір, екі немесе үш валютада: теңге, АҚШ доллары, Еурода ашу.

"Выгодный курс" депозиті 
Салмақты артықшылық! 
Тиімді бағам мультивалюталық депозитін ресімдеп, сіз нарықтыққа қарағанда тиімді жеңілдікті бағам бойынша ақшалай қаражатты айырбастауды жүзеге асыру мүмкіндігін аласыз.

 

 

"Пенсионный" депозиті 
Байсалды жас – байсалды пайыз. 
Депозит 50 жасқа жеткен тұлғаларға ресімделеді. «Зейнеткерлік» депозиті бұл: төмен алғашқы жарна көлемі, тиімді сыйақы ставкалары, орналастыру мерзімдерінің кең таңдауы, салым шотынан ақшаны жартылай алу мүмкіндігі, сыйақыны капиталдандыру, қосымша салымдар енгізу, салымды мерзімінен бұрын бұзуда жеңілдікті шарттар. Салымшылар арасында ақшалай сыйлықтар ойнату. «Зейнеткерлік» депозиті – сіздің зейнетақыңызға жақсы үстеме.

Детский мультивалютный 
Балалар үшін ақшаны өсіреміз!

"Sprint" депозиті  
Сіздің қысқа мерзімге ақшаңыз бар және табыс тапқыңыз келеді?  
Ондай жағдайда "Sprint" депозиті сіз үшін ақшаны сақтау ғана емес, сонымен қатар қысқа мерзімде қосымша табыс табудың жақсы мүмкіндігі. Салым салу мерзімдері 7 күннен 60 күнге дейін. Қысқа қашықтықтағы тез ақшалар!

"Дружба" депозиті  
Рубль сақтайды.  
Жаңа депозит Сізге ресейлік рубльде ақшаны сақтауға және жинауға мүмкіндік береді.

Депозит 24  
БТА Банкі сіздің назарыңызға "Депозит 24" ұсынады – бұл Сізге тәулік бойы қол жетімді депозит. Депозитті ашқанда Сізге депозитке кілт болып табылатын Visa Instant Electron халықаралық төлем карточкасы беріледі. Карточка кез келген уақытта депозитті толтыруға, сондай-ақ банкоматтар мен "Cash & Pay" төлем қабылдау құрылғыларының көмегімен онда орналасқан ақшаны пайдалануға мүмкіндік береді.

"До востребования"  депозиті 
Салым шарттары барлық салым сомасын есептелген пайыздармен қоса кез келген уақытта толығымен алуға мүмкіндік береді.

 

 

 

 

 

3.  Қазақстан  Республикаcындағы  депозиттерді сақтандыру қазіргі  жағдайда және проблемалары

Қазақстандық  салымшылардың коммерциялық банктерге  сеніп тапсырған салымдарын қорғау проблемасын халық салымдарының жинақ банктерде құлдырауы мен  жекелеген қаржылық құралымдардың  тоқыраы және қазіргі уақыттағы  кейбір банктердің тиімділігінің болмауы  нәтижесінде туындап отыр. Қазіргі  коммерциялық банктердің клиенттік  құрылымында жекелеген тұлғалардың  салымшылар саны өсуде, халықтың салымдарының мөлшері көбеюде және осыған байланысты депозиттерді қорғауды жетілдіру қажеттігі  де туындады. Ұлттық банк тарапынан  жеке тұлғалардың салымдарын кепілдендіру және сақтандыру қоры бойынша жүйенің  тиімді жұмыс атқаруына бағытталған  шаралар жүргізілуде. Бірақ аталған  жүйенің дамыған жерлері мен  аяқталмаған тұстары баржәне  оны жетілдіру үшін біздің шаруашылығымызда шетелдік тәжірибені ескеруіміз керек. Көптеген елдерде салымдарды сақтандыру мен кепілдендірудің көптеген жүйелері қызмет атқарады, олардың тәжірибесін  біз өз еліміздегі осы тектес жүйені жетілдіруге пайдалануымыз керек.

Банктердің  қалыпты жұмыс істеуіне ең керекті  жағдай- олардың өміртіршілік қолдайтын  сәйкес жүйенің болуы. Осындай жүйелер  дамыған елдердің көпшілігінде бар  және ол өзара байланысты екі қызмет атқарады: біріншіден, төлем қабілетсіздігі шегіне жеткенде экстремалды жағдайларда  банктерге қаржылық көмек көрсетеді, яғни екіншіден, депозиттер бөлімі бойынша  сақтандыру төлемдері арқылы олардың  салымдарын сақтырады. Осындай жолмен бактік жүйе үшін өте бір күрделі  мәселе- шот иелерінің салымдарын жалпылама қайтарып алуларынан сақтандырылады. Әр елде коммерциялық банктердегі салымдарын қорғаудың әр түрлі механизмдері бап.

  Қордың  құрылтайшысы Ұлттық банк болып  табылады. Қордың акцияларын ҚР  үкіметі және  қатысушы банктер  сатып алуы мүмкін. Қордың жарғылық  капиталы 1 млрд. теңгені құрайды.  Қордың атқарушы органы- басқарма  болып табылады. Басқарма тоғыз  адамнан тұрады. Қор басқармасы  құрамына Қордың төрағасы мен  Ұлттық банктің екі өкілі, қатысушы  банктердің төрт өкілі және  Қазақстан Қаржыгерлер ассоциациясының  бір өкілі кіреді. Қор басқармасының  төрағасы Ұлттық банктің ұсынуымен  басқарма мүшелері арасынан сайланады.  

Қор мына қызметтерді атқарады:

• қатысушы- банктің еріксіз тартылуы жағдайында оның салымшыларына (депозиторларға) салымдары (депозиттері) бойынша ережемен анықталған көлемі мен тәртіптерөтемақы төлейді;
• активтерді басқаратын;
• қатысушылар куәліктерінің есебін жүргізеді;
• қор жарғысында қарастырылған және қазіргі ережелерге, сондай- ақ Ұлттық банктің басқа да құқықтық- нормативтік актілерінде қарастырылған басқа қызметтерді де атқарады.  

Қор өз қызметтерін  атқаруда мынадай құқықтарды иеленеді:

• Ұлттық банкпен ақпарат алмасу және жеке тұлғалардың, қатысушы- банктердің банктік құпияны құрайтын ақпараттардан басқа салымдардың (депозиттердің), міндетті ұжымдық кепілдендіру (сақтандыру) объектісі болып табылатын салымдардың (депозиттердің) жалпы сомасы мен қаржылық жағдайы туралы мәліметтер алып отыруға;
• Ұлттық Банкке қатысушы банктердің қазіргі ережелер мен банктік заңдама талаптарын бұзу фактілері туралы хабардар етуге;
• Қазіргі ережелер мен бекітілген тәртіп бойынша қатысушы- банкті жеке тұлғалардың салымдарын (депозиттерін) міндетті ұжымдық кепілдендіру (сақтандыру) жүйесін шығарып, қатысушы куәлігін қайтып талуға;
• Салымшылардан (депозитарлық) еріксіз тартылатын қатысушы банктерден салымдар бойынша төленетін өтемақы мөлшеріндегі құқықтар мен талап ету кезектерін сатып алуға;
• Салымшыдан берілген банктің салымшыларға қормен өтемақы мөлшерінде еріксіз таратылатын қатысушы банктерден талаптарды қанағаттандыруды талап етуге;
• Банкті басқару бойынша уақытша әкімшілік құрамына өз өкілін
• енгізу туралы сот алдында өтініш жасауға;
• өз құзыретінің шегінде басқа да құқықтарды жүзеге асыруға құқылы.

Өз қызметтерін жүзеге асыру барысында қор:

1. еріксіз таратылатын қатысушы банктерге регрестік талап қою құқығын иеленеді;
2. Ұлттық банкке өзінің қызметі жайлы қаржылық есеп беру, соның ішінде Ұлттық банк анықтаған тәртіпте, формада, мерзімде аудиторлық ұйым растаған жылдық есепті береді.

    Қор  басқармасының  өкілеттілігі:      

1. Банктерде жеке тұлғалардың салымдарын міндетті ұжымдық кепілдендіру жүйесіне енгізу туралы шешім қабылдау.
2. Қазіргі ережелерге сәйкес қорға міндетті күнтізбелік және басқа да жарналардың қатысушы банктермен мөлшерлемесін салу мерзімдерін бекітеді.
3. Банк қатысушы- банктердегі инспекторлық тексеруден өткізу немесе оларға шектелген ықпал ету шаралары мен санкцияларды қолданады, банктік жарнамада қарастырылғандай депозитті қабылдауға, ашуға және жеке тұлғалардың банктік шоттарын жүргізуге берілген лицензиялардың күшін жою немесе қызметін тоқтату туралы Ұлттық банкке өтініш беруге шешім қабылдайды.
4. Қатысушы- банкті жеке тұлғалардың салымдарын міндетті ұжымдық кепілдендіру жүйесінен шығару туралы шешім қабылдау.
5. Қор активтерін Ұлттық банкке келісім бойынша сенімдік басқаруға беру туралы шешім қабылдайды.
6. Еріксіз таратылатын қатысушы- банктердің салымдар бойынша өтемақысын төлеу туралы шешім қабылдайды.
7. Агент- банкті таңдайды.
8. Қор басқармасының төрағасын сайлау және Қордың лауазымды тұлғаларын тағайындау.
9. Қор жыл сайынғы кірістер мен шығыстар сметасын бекітеді.
10. Қазіргі ережелерге сәйкес басқа да өкілеттіктер.

Қордың лауазымды тұлғалары  мен қызметкерлері өз қызметтерін  жүзеге асыру барысында қатысушы- банктердің қызметі туралы белгілі  болған ақпараттардың барлығын тек  қызмет бабында ғана пайдалануға  және құпиялылығын сақтауға міндетті.

         Қатысушы банктердің міндеттері:

1. Уақтылы және толық көлемде міндетті күнтізбелік және басқа да жарналарды Қор басқармасының шешіміне сай төлеп отыру.
2. Мәліметтерді уақытында және толық колемде Қорға ұсынып отыру.
3. Еріксіз тартылатын қатысушы- банк туралы сот шешімі күшіне енген күннен бастап салымшы алдындағы міндеттеменің орындалуы жайында қорды дереу хабардар ету.
4. Жеке тұлғалардың салымдарын міндетті ұжымдық кепілдендіру жүйесінің объектісі болып табылатын салымдар бойынша банктік салымдарды келісім шарт бойынша енгізу, салымдар бойынша өтемақы төлеу, соның ішінде валюталық өтемақы, салымшыдан Қорға өтемдер мен қатысушы банктің салымдары туралы ақпаратты еріксіз таратылу жағдайында беруге талап ету құқығын көшу.
5. Клиенттеріне өзінің жеке тұлғалар салымдарын міндетті ұжымдық кепілдендіру жүйесіне қатысатындығын қатысушы- банктің берілген күні мен нөмері көрсетілген куәлігін көрсету, сондай- ақ жазбаша хабарлаудың көмегемен клиенттер сұрақтарына жазбаша және ауызша жауаптарына салымдар бойынша өтемдер төлеу шартын хабарлау.
6. Салымшылар алдындағы міндеттемелердің уақтылы және толдық орындалмауы туғызатын жағдайлар жайында Қорды дереу хабардар ету.
7. Қорға еріксіз таратылу жағдайындағы қатысушы- банктердің жеке тұлғалардан салымдарға ақша қабылдауын дәлелдейтін мәліметтер мен банк растаған құжаттардың көшірмесі, яғни Қор басқармасы бекітетін жеке тұлғалардың нысандары бойынша салымдарының міндетті ұжымдық кепілдендіру объектісі болып табылатын дәлелдейтін құжаттар ұсыну.
8. Қазіргі ережелерге сәйкес басқа да талаптарды орындау.

Қатысушы банк қазіргі  ережелер мен талаптарды орындамаған  жағдайда Ұлттық банк оларға банктік  заңнамада қарастырылған шектеулі ықпал ету шаралары мен санкциялар қолдануға құқылы.   

Банктер жеке тұлғалар салымдарын міндетті ұжымдық  кепілдендіру жуйесінен шығарылып, қатысушы куәлігі мына жағдайларда  қайтарып алады:

-қатысушы-банкке  депозиттер қабылдауға жеке тұлғалардың  банктердегі шоттарын ашыу және  жүргізуге берілген лицензияның  күшін жою немесе тоқтата тұруға  шешім қабылданғанда; 

- жыл  бойында бірнеше мәрте (екі  немесе одан да көп) Қорға  жарналарды кешіктіріп төлейтін  болса немесе аударымдарды толық  көлемде жасамаса; 

- қазіргі  ережелер мен белгіленген басқа  да талаптар бұзылғанда. Жеке  тұлғалардың салымдарын міндетті  ұжымдық кепілдендіру жүйесінен  шығарылған жағдайда және оның  қатысушы куәлігі қайтарылғаннан  кейін қатысушы банк реестрінен  шығарылады. Қатысушы банкке жеке  тұлғалар салымдарын міндетті  ұжымдық кепілдендіру жүйесінен  шығарылғандығы туралы Ұлттық  банк осы шешімді қабылданғаннан  кейін үш күн ішінде хабарланады.  Мұндай хабарды алғаннан соң  банк қорға қатысушы куәлігін  үш күн ішінде қайтарып беруге  міндетті.     

Резервті қалыптастыру үшін салымдар бойынша өтемдер келесі тәртіппен жүзеге асырылады:

1. Салымдар бойынша толық көлемде өтемдерді өтеу үшін қатысушы-банктер алғашқыда аударған міндетті күнтізбелік жарналар мен Қор активтерін орналастырудан түскен инвестициялық табыстар сомасы пайдаланылады.
2. Алғашқыда қалыптастырылған резервтік сомасы жеткіліксіз болған жағдайда Қордың жарғылық капиталынан 500 млн. тенгеден аспайтын сомадағы ақша пайдаланылады.
3. Салымдарды өтеу үшін резервтің алғашқы қалыптастырылған сомасы жеткіліксіз болған жағдайда жетіспеген соманың 50% -н қатысушы банктердің Қордың банктік шотына қосымша жарналар төлеу арқылы төленеді, ал салымдар бойынша жетіспеген соманың 50%  Қор есебінен қарызға алынады.

Кемшіліктер	Мүмкін болатын салдар	Шешу жолдары
1	2	3
Талап еткенге дейін салымдарды кепілдендіру жоқтығы	Мерзімді депозиттерге жеке тұлғалардың  салымдарының өсуі және т.б кепілдендірілген салым түрлерінің өсуі.	Талап етуге дейінгі салымдарды кепілдендірудің  жолдарын қарастыру керек. Себебі, банк банкротқа ұшыраған жағдайда олар, яғни салымшылар өз салымдарын талап  етуге құқығы бар.
1 Қазаннан бастап Қазақстанда  кепілдендіру қоры жеке тұлғалар  пайыз ставкаға шек қойды. Ұлттық  валютада 14% жылына, шетел валютада 8%, салыстырмалы түрде қарайтын  болсақ 1 шілдеде бұл ставка 16-9% болды;	1. Банктің жарнамалық қызметіне сенімсіздік, сақтандыру депозит ағымдарының мүмкіндігі. 2. Ол банктердің депозиттік базасына  ғана емес коммерциялық қызметте  әсер етеді. Өйткені банк өзінің  мүмкіншіліктеріне қарай пайыз  ставкасы қолдайды.	Екіші деңгейлі банктерге шекті пайыз  ставкаларын орнатуға еркіндік беру, ставкаларының төмендеуі қаржылық жағдайы сенімсіз банктерге кепіл  бере алмады яғни банк өз депозиттері  бойынша жоғары пайызды мөлшерлемесін  бекітсе, онда оның депозиттік саясатына  сәйкес салымшылардың қаражаттарын қайтаруға кепілі бар және де оның тартылған қаражаты артқан сайын, онда оның активтер өсіп, несиелік саясатын одан әрі дамытуға мүмкіндік алады.
Үлкен көлемдегі салымдар бойынша  сызба дамымаған 1 млн теңге 1 сомаға төленетін өтем 10%. Бұл салымшыларға да, тиімсіз себебі ол толығымен  сақтандырылмаған.	Банк жүйесіне деген халықтың сенімі төмендеуін, ірі көлемдегі ақша салымдары  басқа банктерге салынуы мүмкін.	Ірі салымдар бойынша өнімдерді төлеудің сызбасын қайта қарастыру керек.
Қазақстанның салымдарға кепілдік беру қорының қызметінің қатарына осы  салымдарға кепілдік беру жүйесінің  құрамына кіретін қиын банктерге  көмек беру жоқ.	Мәселелі проблемалы банктердің өсуі банк жүйесіне кері әсер етуі мүмкін.	Келесі әдістер арқылы банктердің банкротқа ұшырауынан қорғау керек. Оның капиталының бөлігін сатып  алу, қарыз беру, оған салымдар салу, активтерін сатып алу, яғни қаржылық қиындықтар кезінде банкроттықты болдырмауы