Механизм модернизации производства и эффективность его реализации (на материалах фосфорной промышленности Республики Казахстан)

 

     Объем инвестиций в основные производственные фонды увеличиться в 3 раза,  а  прибыль от реализации продукции  – в 4 раза по сравнению с базовым  2005 годом. Следовательно, предполагается, что развитие фосфорной отрасли  уже в ближайшей   перспективе будет стабильным и умеренным. 

Заключение 

Проведенное исследование по совершенствованию  механизма модернизации производства и эффективности его реализации позволило сделать следующие  выводы и предложения:

1. Модернизация  производства обеспечивает комплексное и высокоэффективное обновление основных производственных фондов. Это емкое понятие включает не только обновление выпускаемой продукции, но и глубокие преобразования в технике и технологии производства, организации труда и управления, во всей системе социальных и экономических отношений на предприятии.

    2. Особенности модернизации производства  фосфорной промышленности заключаются  в том,  что совмещение внедрения  новых технологий с обеспечением  экологической безопасности в  фосфорной промышленности  является необходимым условием проведения нововведений, а  сроки внедрения инновационных разработок достаточно продолжительны.

    3. Как показывает анализ инвестиционных процессов модернизации производства, в период с 2003 по 2007 годы темпы внедрения инноваций в фосфорную промышленность несколько возросли. На жамбылских фосфорных предприятиях ведется разработка новых технологий по утилизации и переработке отходов производства. Цель реализуемого проекта в Жамбылском филиале ТОО «Казфосфат» - создание замкнутого цикла технологического процесса, при котором фосфорный шлам будет вновь направляться на обработку для максимального извлечения из его состава желтого фосфора. Разработана технология получения удобрений на основе ранее полученных отходов производства.

    4. Анализ основных экономических  показателей  ТОО «Казфосфат»  за период 2003-2007 гг. свидетельствует  о том, что показатели имеет  динамику  незначительного улучшения.  Так  по некоторым из них  наблюдается рост- это прибыль,  рентабельность производства, показатель фондоотдачи,  коэффициент интенсивного использования оборудования, коэффициент загрузки оборудования

    5.  В процессе анализа инвестиционных  и инновационных процессов, проводимых в ТОО «Казфосфат » за последние несколько лет наблюдается увеличение объема инвестирования на модернизацию производства в 2007 году     в 4 раза по  сравнению с 2006 годом. Анализ структуры инвестиций свидетельствует о том, что инвестиции  на покупку, ремонт оборудования, запчасти и материалы составляют большую часть от общего объема инвестиций.  Например, в 2006 и 2007 годах эти затраты составили 73,27% и  55,12 % - соответственно.

    6. К основным мерам совершенствования инструментов механизма модернизации производства  нами отнесены:

    - для модернизации производства, которая требует больших затрат необходимо привлекать как государственные,  так и частные средства; основным источником финансирования  может, послужит ремонтный фонд, который создается на каждом предприятии.

    -организация  процесса внедрения нововведений  должна  проводится поэтапно, то есть наращивание производственной мощности, снижение себестоимости продукции, экономия материальных затрат производится постепенно, так как ведется подготовительная работа по внедрению новшеств;

    -организация  процесса внедрения нововведения, т.е. в течение  2-х лет ускоренным методом производить амортизационные отчисления.

    7. Значительную роль при анализе  объектов и процессов играют  оптимизационные модели, в первую  очередь линейные. Линейные оптимизационные  модели позволяют, с одной стороны,  количественно оценить преимущества различных вариантов развития производства экономического объекта, а с другой, в силу их простоты и изученности, эффективно определить наилучший и оптимальный путь развития фосфорной отрасли.

    8. По основным экономическим показателям  развития фосфорного производства  предполагается увеличение объема  фосфорной продукции в 1,5 раза, объема инвестиций в основные производственные фонды в 3 раза, прибыли от реализации продукции – в 4 раза по сравнению с базовым  2005 годом. Прогнозные данные свидетельствуют о том, что,  к 2011 году  фосфорная отрасль   будет развиваться стабильно.

    9. Изучение инвестиционных и инновационных  возможностей модернизации фосфорной  промышленности позволило сделать  нам  выводы о том, направления модернизации предприятий  должны быть направлены на обеспечение потребности внутреннего рынка, а также увеличение экспортного потенциала страны. 

         Список опубликованных работ по теме диссертации 

1. Развитие  и перепрофилирование внутреннего  рынка национальной экономики в условиях интеграции в мировое сообщество.  //ТМНПК «Развитие системы образования и проблемы становления демократического гражданского общества в Казахстане»,- Шымкент Университет «Мирас»-Шымкент, 2004.- С.51-55.
2. Организационно- экономические основы обеспечения инновационной деятельности предприятия.// ММК «Национальные экономические системы в центрально- Азиатском союзе: Возможности и перспективы интеграции.  Т.1  Туркестан МКТУ, 2005.- С. 414-415
3. Управление качеством химической продукции как условие конкурентоспособности отрасли.// ММНПК «Проблемы обеспечения конкурентоспособности экономики Казахстана», т.1  Кокчетав КИЭ и М, 2006.- С. 95-98
4. Анализ развития инвестиционной сферы в химической промышленности. //Поиск. Серия гуманитарных наук,  Алматы, 2006.- №1 (2)- С.81-84 (в соавторстве).
5. Проблемы повышения конкурентоспособности химической промышленности Казахстана. //Поиск. Серия гуманитарных наук,  Алматы, 2006.- №1 (2)- С.77-81.
6. Формирование механизма управления инновационной деятельностью предприятия.// Высшая школа Казахстана.- Алматы,2006.-№ 2.-С.311-315.
7. Совершенствование элементов механизма модернизации производства // Вестник КазЭУ им. Т.Рыскулова- Алматы, 2008, № 3 с.90-93

 

ТҮЙІН

  Стамқұлова Меруерт  Өтенбекқызы 

Өндірісті модернизациялау механизімі  және оны жүзеге асыру тиімділігі

(ҚР  фосфор өнеркәсібі  материалдары мысалында) 

08.00.05 –Экономика және  халық шаруашылығын  басқару

( салалар және қызмет  түрлері бойынша) 

     Тақырыптың  өзектілігі. Негізгі өндірістік қорларды модернизациялау, қайта жарақтандыру және жаңалау қарқынының төмендеуі, кәсіпорынның инновациялық және инвестициялық үрдісіне ішкі және сыртқы орта факторларының кері әсері, инновациялық және инвестициялық қызмет негізінде стратегиялық даму қарқынының төмендеуі жағдайында инновациялық даму стратегиясын жүзеге асыру және негізгі капиталға инвестицияның тиімділігін арттыру мәселелерін шешу өзекті болып отыр.

     Қазіргі экономикалық даму жағдайында инновациялық даму стратегиясы мен олардың  негізгі өндірістік қорларын жаңарту және пайдалану тиімділігіне әсерінің теориялық және әдістемелік ғылыми негіздемесін жасау өнеркәсіп кәсіпорындарының инновациялық және инвестициялық даму мәселелерін шешуге мүмкіншілік береді. Жүргізілген зерттеулер инновациялық үрдістерді ендіру мәселелерін, өндірісті модернизациялаудың рационалды механизмін қолдану және негізгі капиталға қаржыларды инвестициялау мәселелерінің негізгі аспетілерін шешуге бағытталған.

     Зерттеу объектісі ретінде өндірісті модернизациялау және жарақтандыруға, бәсекелестік қабілетті өнім өндіру үшін қажетті жоғары прогрессивті технологияны ендіруге мүмкіндігі бар, әлемдік стандартқа жауап беретін фосфор өнеркәсібінің бірқатар кәсіпорындары қарастырылған.

     Зерттеу пәні ретінде фосфор өнеркәсібінде қолданылатын экономикалық және ұйымдастырушылық аспектілері мен технологиялық үрдістер жиынтығы,  сонымен қатар фосфор өндірісін модернизациялау механизмінің негізгі элементтері қарастырылған.

     Зерттеу мақсаты. Нарықтық экономика жағдайында бәсекелестік қабілетті тауарларды өндіру үшін фосфор өнеркәсібі кәсіпорындарын ары қарай дамыту  және модернизациялау бойынша теориялық негіздемені жасау және тәжірибелік ұсыныстар беру, кәсіпорынның өндірістік қорларын модернизациялау механизмінің элементтері мен фосфорлы өндірістер мысалында инновациялық және инвестициялық мүмкіндіктерін анықтау диссертациялық жұмыстың  мақсаты болып табылады.

      Зерттеу әдістемесі мен методологиясы ретінде экономикалық теория пәнінің негізгі қағидалары, Қазақстанның экономикасындағы индустриалды-инновациялық даму бағытындағы химия өнеркәсібі мен басқа да өнеркәсіп салалары туралы , сонымен қатар өндірістік үрдістерді реттеу механизмін ендіру туралы отандық және шет елдік ғалымдардың жалпы ғылыми тұжырымдамалары қарастырылған.

     Диссертациялық  жұмысты зерттеу барысында ғылыми құралдар ретінде келесі зерттеу әдістері қолданылды: абстраткілі-логикалық, есептеу-жинақтау, топтастыру, экономикалық-статистикалық және монографиялық.

       Диссертациялық зерттеудің  ғылыми жаңалығы өндірісті модернизациялау механизмі мен оны тәжірибеде ендіру  тиімділігінің ғылыми теориялық және әдістемелік негіздерімен анықталады. Автордың  жеке өзі жүргізген ғылыми зерттеуі барысында анықталған ғылыми жұмыстың жаңалығы мен маңыздылығын сипаттайтын  келесі нәтижелерді  атап өтсек болады:

- халық  шаруашылығындағы қызмет етуші қоғам, өнеркәсіп, өндіріс және кәсіпорындар, соның ішінде фосфор өнеркәсібін модернизациялаудың ғылыми негіздері бір жүйеге келтіріліп, зерттеу жүргізілді;

- республикадағы  фосфор өнеркәсібі, минералды тыңайтқыштар  өнеркәсібі және агроөнеркәсіп кешені арасындағы шаруашылық аралық және өндірістік байланыстар анықталып, нақтыланды;

- фосфор  өнеркәсібінің қазіргі даму деңгейіне  кешенді талдау жасалып, соның  негізінде қазіргі экономикалық  жағдайда оны модернизациялаудың  инновациялық және инвестициялық үрдістерінің негізгі бағыттары анықталды;

- сызықтық  бағдарламалау әдісін қолдану  арқылы экономиканы сандық жағынан  сипаттайтын ең жоғарғы экономикалық  нәтижеге жету, өнім өндіру шығындарын  азайту, ресурстарды тиімді қолдану  жолдары анықталды;

- инновациялық  үрдістердің дамуын ынталандырушы  өндірісті модернизациялау механизмінің  негізгі құралдары мен элементтері  анықталды және ұсынылды.

   Тәжірибелік маңыздылығы. Диссертациялық жұмыста фосфор кәсіпорындарының мысалында қарастырылған өндірістерді дамыту және модернизациялау бағыттары мен теориялық негіздері, модернизациялауды  жүргізу іс-шараларының  экономикалық тиімділігін анықтаудағы  есептеу әдістері «Қазфосфат» ЖШС қолданылды. Жұмыста анықталған фосфор өнімдерін өндіру  үрдісінің экономикалық көрсеткіштерін математикалық модельдеу арқылы  анықтау әдістемесін басқа да кәсіпорындар өндірісті кеңейту мақсатында инновациялық жобаларды жүзеге асыру барысында қолдануына болады және ол кәсіпорынның бәсекелестік қабілетін арттырып, сыртқы әсерлерін төмендетеді.  

   

 
RESUME 

Stamkulova  Meruert Utenbekovna 

Mechanism of modernization industry  and efficiency  of its realization

(on materials of phosphorus  industry Republic of Kazakhstan) 

08.00.05- economy and management of national economy

(on branches  and field of activity). 

     The  object of the research. There are number of enterprises of  phosphorus industry, which have to be modernized and  reconstructed  and a new  progressive technology  on competitive  production upon the  world standards can also be used.

     The subject of the research. The combination of economic and organizational aspects and technological processes, which take place  in phosphorus industry and also the main elements of  mechanism of modernization  of phosphorus production, all of them are  necessary in my work.

     The purpose of the research. It is important  to specify  theoretical and practical recommendation upon  the future development  and modernization  production on the phosphorus  enterprises for  the output of  competitive goods in  the economic market  conditions  in the investigation  of elements of mechanism, modernization, innovational and  invectives  possibilities upon phosphorus  production example.

     The theoretical  and methodological  base of the research. The principles of economic  theory, the scientific presentation  of public  and foreign scientists in economic  field of chemical  industry  and the  industrial  and innovational   development of  my country’s industry  in whole and in sphere of introduction regulation  mechanism for productive processes  are playing  an  important  role in my work too.

     The different  methods of exploration, abstract and logical, calculating  and constructive  methods  of combination, economico- statistic, monographic  have been  used, as a result of scientific  instrumentation upon  the conducting exploration  in my dissertation.

   The scientific  novelty of  the research. Is defined by the scientific theoretical and methodological bases of mechanism of modernization production and effectiveness of its bringing  in practice. The most important scientific results have been made by the author  herself, which explain the novation  and importance  of carrying out exploration:

• the scientific bases  of society  modernization, industry, enterprises and  production acting  in national farming, phosphorus industry  have been generalized  and explorers;
• The interfarming and productive links of phosphorus industry, mineral fertilizing industry and  agro industrial complex of  our republic  have been  defined and  discovered;
• the complex analyses of modern level development of phosphorus industry  and as a result of, which were noticed  main directions innovational and investional  processes of  modernization in conditions of economic;
• the main criteria achievement of maximal economic results, mineral  expenditures on production of goods, the effectiveness of application resources, which are the quantitative  character of economic  importance have been defined by using  linear programming  method;
• the main instruments and elements  of mechanism productive  modernization, which are the results of  innovational processes development by means  of credit of  favorable  conditions through  investional funds, pretext policy   according to perspective branches and all of them  have been picked  out and recommended.