Мазмұны 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

Кіріспе

      Мемлекеттің қаржы жүйесінің негізгі буыны халық шаруашылығының салаларының кәсіпорындарының қаржылары болып табылады. Міне осы буында нақты түрлі экономикалық қатынастар жүргізіледі.

      Қазақстан нарықтық қатынастарға еселеніп отырған  дағдарыс кезеңінде өткен. Бұл дағдарыс өндірістің құлдырауы мен сауда-экономикалық қатынастардың жаппай бұзылуының, бағалардың қарқынды өсуі мен инфляцияның өршей түсуінің салдары, мұның нәтижесінде инвестициялық белсенділік күрт төмендеді.

      Қазақстан экономикасының дамуының өзекті мәселелерінің  бірі экономиканың базалық және басыңқылы салаларындағы негізгі құралдардың физикалық және моральді тозуы. Бұл мәселені шешуде біздің ойымызша лизингтің, инвестициялаудың ерекше түрі ретінде, маңызы өте жоғары.

      Қазақстан Республикасының Президенті Н.Ә. Назарбаев  Ұлттық экономиканы көтерудің басыңқы шаралардың бірі инвестицияларды пайдалану деп айтқан. Бұл орайда экономиканы құрылымды өзгертуде және көп жылдық дағдарыстан шығуда лизинг алдыңғы қатарлы және тиімді қаржыландыру түріне айналады.

      Осы курс жұмысында Қазақстанның лизинг арқылы инвестицияларды тартудың тәжірибиесін; лизингтің пайда болуы, табиғаты және түрлерін; Республикамыздағы лизингтік нарықтың қалыптасуы мен дамуындағы қолдаушы және кедергі факторларға талдау жүргізілген.

      Бұл тақырыпты таңдауымның негізгі  себептері, біріншіден Қазақстан Республикасында лизинг нарығы әлі де толығымен қалыптасып, игерілген жоқ; екіншіден лизинг арқылы экономиканы инвестициялау бірден-бір дұрыс жол деп есептеймін. Зерттеудің негізгі мақсаттары: лизингтің теориялық негіздерін зерттеу және оның шетел тәжірибесін ескере отырып Қазақстандағы даму жолдарын іздеу. 

      I  БӨЛІМ.  Қазақстан Республикасындағы лизинг бизнесі.

1.  Қазақстан Респуликасының  қаржы нарығындағы  лизингтік компаниялардың  қызметіне талдау

        Қазіргі таңда Қазақстан Республикасының нарығынды 15 лизингтік компаниялар жұмыс жасауда. Астана қаласында 4 лизингтік компания (Астана финанс, Астық лизингтік компаниясы, Қазагрофинанс және Агромашлизинг), Қарағанды қаласында 1 (Қарағанды лизинг компаниясы) және Алматыда 10 (Центрлизинг, Альфа-лизинг, Нұр-инвест, Халық лизинг, Темірлизинг, Казтранслизинг, Альянс лизинг, БТА лизинг, АТФ лизинг және Медикал лизин групп) лизингтік компаниялары жұмыс істеуде.

“Центрлизинг”

  Лизингті  қаржыландырудың базалық жағдайы:

• келісім шарттың минималды сомасы- 35000 $.
• лизингтің мерзімі- 37 айдан 7 жылға дейін.
• лизингтің ставкасы- 17 ден 23 %-ға дейі (годовых) жылдық.
• аванстық төлем-30% лизинг құралының құнынан.
• Лизинг құралын сақтандыру - міндетті, (лизингалушының шотынын).

  Компания  лизингтің жобаларын барлық салада қаржыландырады. Центр лизинг компаниясы жеңілдіктермен қаржыландыруға мүмкіндігі бар: құрал-жабдықтар, авто және арнайы техника Оңтүстiк Кореядан (жылдық 12%).

     Қаржыландыру Кореяның экспорт - импорт банкiсiмен жүзеге асырылады. Лизинг құралы импорт болғанда да қаржыландырылады. Мұндай жағдайда лизингтің ставкасы 12% (жылдық) лизингтің мерзімі 3 айдан 5 айға дейін, минимальды салым сомасы 300-500 мың АҚШ $ құрайды.

  “Альфа-лизинг”

  Лизингті  қаржыландырудың базалық жағдайы:

• Қаржыландыру мерзімі- 36 айдан 60 айға дейін.
• Аванстық төлем-30% лизинг құралының құнынан.
• Лизингті қаржыландыру сомасына сыйақы - 12 ден 18% дейін (год).
• Жобаны қарастыру мерзімі – 3 аптаға дейін.
• Төлем шотын ашу ААҚ ДБ “Альфа-Банк”.

        Компанияда лизингтік  келісім шарттар сақтандырылады.

“Нұр-инвест”

  Лизингті  қаржыландырудың базалық жағдайы:

• Сыйақы ставкасы қаржыландыруға байланысты жүзеге асырылады.
• қаржыландыру мерзімі 1-7 ж. дейін
• лизинг объектісінің құны минимум 5000$.
• аванстық төлем –30% лизинг құралының құнынан.
• Жобаны қарастыру мерзімі.
• 2 апта
• 1  ай – Халықаралық қаржы иниституттардың қатысуымен болған жағдайда.

     Нұр-Инвест Жапония, Үндістан және Қытайдың қаржы  ұйымдарымен жұмыс жасауда.

“Халық  лизинг”

  Лизингті  қаржыландырудың базалық жағдайы:

• Лизинг мерзімі- 37 айдан 6- жылға дейін.
• Сыйақы ставкасы- 15- 18%.
• Аванстық төлемді қажет етпейді.
• Лизингтік төлемдер: ай сайын, тоқсан сайын және жакрты жыл сайын төленуін қарастырады.
• Құжаттарды қарастыру мерзімі 2-4 апта.
• 50000 АҚШ $ қаржыландыратын жобалар қарастырылмайды.

“Темірлизинг”

  Лизингті  қаржыландырудың базалық жағдайы:

• лизинг мерзімі- 1-5 ж.
• лизинг құралының құны- 10000 $ жоғары.
• лизинг бойынша сыйақы- 16-23%
• жобаны қаржыландыру- 50- 300 мың $
• аванстық төлем- 15 %

  ОАО “Темірлизинг” компаниясы Қазақстан  территориясында жүзеге асырылатын жоболарға қызмет көрсетеді.

“БТА  лизинг”

  Лизингті  қаржыландырудың базалық жағдайы:

• лизинг мерзімі- 12 айдан 5 ж. дейін
• лизинг ставкасы- 18-25 % номиналды ставка 13% (жылдық).
• лизингтік төлемдер- ай сайын
• лизинг объектісінің бағасы
• ҚҚС сомасы
• лизинг берушінің басқа да шығындары
• сыйақылар
• Аванстық төлем- 20-30%
• Келісім шарттың минималды сомасы- 50000$, егер 50000$ аз болса %-қ қойылым көбейеді, аймақтар үшін – 10000$
• лизинг объектісін міндетті сақтандыру
• лизинг келісім шартын міндетті тіркеу 20 күнде
• жобаны қарастыру мерзімі- 2-3 апта

        ОАО “БТА лизинг”  компаниясы ЕККДБ несие желісімен  жұмыс істейтін жалғыз компания.

  “АТФ  лизинг”

  Лизингті  қаржыландырудың базалық жағдайы:

• Лизинг келісім шарттары бойынша: 3-5 жыл.

• кіші жобалар 100000 $ дейін, 37 ай.
• орта және ірі жобалар – 5 жыл

• сыйақы ставкасы – 18-22% жылдық.

• лизинг төлемдерін төлеу.

  “Медикал  лизинг групп”

  Лизингті  қаржыландырудың базалық жағдайы:

• Лизинг мерзімі – 5 жыл.
• Лизингтің минималды ставкасы- 23 % (жылдық)
• Орта жылдық ставка- 10%
• Лизингтік төлем- ай сайын
• Қаржыландырудың минималды сомасы- 5000$
• Лизинг келісім шарты бойынша аванстық төлем-20% лизинг құралының бағасынан.
• Жобаны қарастыру мерзімі-  1-2 апта.
• Экспертиза өткізген комиссия- 0,3% лизинг құрылымының бағасынан.

        Қазіргі жағдайда “Медикал лизинг групп” келесі бағытта жұмыс жасауда:

• медициналық құрал- жабдықтарды ұсыну.
• техникалық сервис.
• Фармацептикалық тауарларды ұсыну.

 

  АТФ лизинг

  “Алматы Қаржы-Сауда банк” ААҚ директорлар  кеңесінің қаулысы бойынша 2000 ж. 6 қараша айында “АТФ лизинг” компаниясы құрылды. 2000 ж. 1 қазан айында ЖШС түрінде тіркеуге тұрды. 2001ж сәуір айында ЖАҚ болып өзгереді. 2003ж желтоқсан айында АҚ болып қайта өзгереді.

        “АТФ лизинг”  АҚ жарғылық капиталы 117000000 теңге.

        Компанияның негізгі  мақсаты қазіргі заманға сай техника-технологияларды, құрал-жабдықтарды шетелден алып келу.

        “АТФ лизинг”  компаниясы отандық және шетелдік ұйымдармен тығыз қарым-қатынаста. Солардың ішінде: “BORUSAN MAKІNA”, “Caterpіllar”, “Volvo”, “ІSKRA”- Япония медициналық құрал-жабдықтарды жабдықтаушы.

        “MERCUR”- дилер “Audі”, және ”Volkswagen” компанияларының, “Pressta”- жол құрылыс жабдықтарды өндіруші, “Alcon ladoraforіes,” “Lіebherr”, ”АвтоКраз”- холдингтік компаниясы, “Камаз- Сервис”, “Toyota центр Жетісу, Astana Motors”.

  АТФ лизингтің жақсы  жақтары:

• Лизингке жаңа құрал-жабдықтарды ала отырып өндіріс қуатын көбейтеді.
• 100% кепілді қажет етпейді
• мүлік компанияның балансында көрсетіледі.
• лизингтік келісім шарттың мерзімі 3 жыл және одан жоғары.
• лизинг сыйақылары.
• лизинг құралы ҚҚС салығынан босатылады, егер ҚР үкіметінде бекітілген айналым қорлары импортты лизингке алған жағдайда.
• лизинг алушының мүлікке құқығы толық қорғалады.

 

  Лизинг  келісім шартының сызбасы.

• Лизинг алушының лизинг жобаларын жүзеге асырумен танысу.
• Қаржы лизингінің сызбасы бойынша лизинг алушының құрал-жабдықты алуға керекті құжаттар.
• Лизинг алушының компания қызметкерімен кездесуі.
• Жабдықтаушыны таңдау, онымен келісім шарт өткізу.
• Лизинг алушыға құжаттар беру.
• Жобаны іске асыру 7-10 күн.
• Үш жақты келісім шартқа, лизинг шартына қол қою (жабдықтаушы, лизинг алушы және лизинг ұйымы).
• Лизинг алушының шартта көрсетілген міндеттерді орындау.
• Сатып алу-сату шарты бойынша құрал-жабдықтарды ұсыну.
• Жабдықтаушы, лизингтік компания және лизинг алушы арасында қабылдау және өткізу актіне қол қою.
• Құрал-жабдықты айналысқа жіберу лизинг шарты бойынша
• Келісім шартта көрсетілген талаптарды, лизинг бойынша төлемдерді төлеген жағдайда мүлікті лизинг алушының атына өзткізу.

      Лизинг  алу үшін алдын  ала қойылатын  талаптар.

• Мерзімі- 37 айдан 5 жылға дейін.
• сыйақы ставкасы- 16-20% жылдық
• Аванстық төлем – 5-30% лизинг құралының бағасына байланысты.
• Жобаның минималды сомасы –50000 $

      Керекті құжаттар:

• Лизингтік құрал-жабдық алуға заявка беру.
• Лизинг алушының анкетасы.
• Жеке құжаттар.
• Жобаның қысқаша түсінігі.

 

  БТА  лизинг

      “Банк Туран Алем” ААҚ-ы республикамыздың алдыңғы қатарлы банктерінің  бірі. 2000 ж. Банк өзінің еншілес “БТА лизинг” компаниясын құрды. Қазіргі  таңда “БТА лизинг” компаниясы өзінің капитаклы және ЕҚҚД банкісімен желiсi бар iрi компаниялардың бiрi.

      Компанияның жарғылық капиталы – 2000000 $ “БТА лизинг”  ААҚ нарықта жақсы жұмыс жасауда  және экономикалық мына салаларда қызмет көрсетедi:

• Транспорт.
• Құрылыс.
• Ауыл шаруашылығы.
• Медицина.
• Тауар өндiрiсi.
• Машина құрылыс.
• Химия өндiрiсi.
• Өндiру (обрабатывающая) өндiрiсi.

      “БТА  лизинг” ААҚ Еуропа Қайта Құру және Даму банкiсiнен 5000000$ займ алған  Қазақстандағы бiр ғана компания.

      “БТА  лизинг” компаниясының лизинг бойынша  айлық төлемдi төлеудi есептеу программасы. 
 

      Лизинг сызбасы

      

      

      

      

 

1. Клиенттердiң  “БТА лизинг” ААҚ келуi
2. Лизингалушы және лизингберушiнiң лизингтi жабдықтаушымен мәмiлесуi
3. Несие комитетiнде келiсiмдi талқылау
4. Келiсiм шартқа тұру
5. Лизингберушiге аванстық төлемдi беру
6. Жабдықтаушыға лизинг құралының құнын төлеу
7. Құрал-жабдықты беру.