Гипертония

                            Мазмұны:

1.Гипертония  ауруы туралы мағлұмат   

2.Аурудың   алдын ала шипасы

3.Гипертоникалық  аурудың белгілері

 

 

 

Пайдаланған әдебиеттер тізімі:

« Аурулар шипасы» Ақжігітов Е.Ә, « Дені саудың – Жаны сау» Ильясова Б.А, «Денсаулық» Оспанов М.Н, «Аурудың алдын алу мүмкіндіктері» Абылаева А.М.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

                        Гипертония ауруы

Гипертониялық ауру — жүрек қан тамырлары жүйесінің ең көп тараған ауруларының бірі. Оның белгісі тамыр тонусы реттелуінің бұзылуынан туған артериялық қысымның (гипертензия) көтерілуі. Гипертония ауруы нерв жүйесіне ұдайы күш түсуінен, психикалық зақымданудан, шамадан тыс артық тамақтанудан болады.

Гипертония  ауруының бастапқы сатысында артериялық қысымның уақытша көтерілуі, жүректің жиі соғуы, кейде жүрек тұсының ауруы, желке тұстан ауырлық сезінуі мүмкін. Одан әрі — бас айналады, қолдың саусақтарымен аяқ бақайлары ұйып, баста қан тасу сезімі, көз алдында «шіркейлердің ұшып жүруі» байқалғанда-ай болады. Науқас тез шаршайды, ұйқы бұзылады.

Гипертония  ауруы асқыну мүмкіндігімен (миокард  инфаркті, инсульт, бүйрек сырқаты) қатерлі  және ұзақ уақыт бойы табандылықпен  емдеуді талап етеді, ал емнің  қонуы аурудың сатысына, науқастық  құлқына байланысты. Науқас дәрігерге  неғұрлым ерте көрінсе, дәрігердің ақыл-кеңесін  неғұрлым қалтқысыз орындаса, емдеу  соғұрлым тез пайда береді. Режимнің зор маңызы бар: науқас денеге және әсіресе нервке күш түсуінен мүмкіндігінше  аулақ болғаны, еңбек ету мен  тынығу режимін қатаң сақтағаны, темекі мен спирт ішімдіктерінен бас тартқаны жөн; күніне кемінде 8 сағат ұйықтау керек.

Артериялық  қысымның көтерілуі бүйректің хлорлы натрийді бөлуінің азаюымен тікелей  байланысты болғандықтан, гипертония ауруы үдеуінің алдын алатын және науқастық жайкүйін жақсартатын маңызды шаралар қатарына мыналар жатады: тамақ рационында тұзды шектеу, тұзды тағамдарды, маринадттарды рационнан шығарып тастау, сондай-ақ дәрігердің тағайындауы бойынша организмнен тұздық бөлінуін ұлғайтатын, несеп айдайтын дәрі-дәрмектер ішу. Қозғалыс белсенділігін, жаяу серуен, спорттың жеңіл түрлері, гипертония ауруының үдеуінен сақтайды және оның алдын алатын маңызды фактор болып табылады. Дәрігер тағайындаған емдеу комплексі, оның ішінде артериялық қысымды түсіретін дәрі-дәрмектер ішу науқастың жай-күйін тез жақсарта алады. Алайда, бұл уақытша әсер, ол аурудан жазылғандық емес, сондықтан дәрігердің айтқандарының бәрін орындау қажет. Емдеуді негізсіз үзіп тастау, режимді бұзу, психиялық-қызбалық жасау аурудың барысын нашарлатуы, гипертония асқынуына — миды, бірсыпыра реттерде басқа да органдарды қанмен жабдықтаудың бұзылуына т. б. әкеліп соғуы мүмкін. Науқастық жағдайы қатты нашарласа, дереу дәрігер шақыру керек. Ол келгенге дейін науқас төсекте немесе ыңғайлы креслода жантайып отыруы қажет. Табаны мен тізесін қыздырып, (грелка қойып, орап тастау), 30—35 тамшы корвалол немесе валокордин ішу, сондай-ақ, бұрын тағайындалған, қысымды түсіретін дәріні ішу керек. Тамақ ішпеу қажет. Кеуде ауырса, тілдің астына нитроглицерин салған жөн.

Гипертония  ауруымен сырқаттанғандар диспансерлік байқауда болады. Көп жылғы тәжірибеге қарағанда үнемі емделіп, режимді дұрыс сақтаған жағдайда науқас ұзақ жылдар бойы жұмыс қабілеттілігін сақтайтыны дәлелдейді.                                                                                Медициналық зерттеуде- сау қатарында көрсетілген, буйрек облыстарын байыпты, оның атқаратын қызметін жақсартады және артериальдық қысымның нормальдық үдеуіне әкеп соғады. Фонирование - сол жай,бой үшін табиғи дербес уйдегі шарттарда мақсатпен биологиялық микровибрациялар тапшылығының өтемінің бойдың маталарында орынды жайлы рәсім. Адалда және көп жас ойдағыдай фонирование әдістемесі қолданылады. Қысым анда-санда кейін бірнеше сеанстан кейін төмендетіледі, анда-санда бірнеше айлар ара тәуелділік гипертоникалық аурудың және жасанды төмендеу уақыты созылғанша кезеңінің басты белгісі болып келеді. Кейін рәсімнің холестерині төмендеуі қанда белгіленеді. Әдістің тиімділігі орынды, рәсімнің санына пропорционалды.

Күйзелісте тамырлар бірнеше сағат және тіпті күндердің созылуына байланысты,кернеуге ауысады. Оның аумақтауы пропорциональді белсенділікті, ауыспалылыққа және үйлестікке көбейтеді.

  Артериальді гипертония. Гипертония шипасы.

Гипертония шипасының негізгі мақсаты журек сосудтарының шиеленісінің және ажалдың тау тәуекелінің ең көп төмендетуінен құралады. Мақсаттың табысы үшін тек төмендету ғана емес,деңгейдің(аласа рт 140/90) және тәуекелдің(темекі шегу, қанның көтеріңкі холестерині, гипергликемия, семіру) барлық модификациялық факторлардың дәлдігі, ескерту озықтығының, шапшаңдығының саябырлығы және органдардың нысананың жеңілісінің азайту, ал ассоцияланған және ілеспе ауруға шалдығудың шипасы ИБС сұрағынан, қант диабет және т.б. таңдауға мумкіндік береді.

Гипертония шипасының  медикаментоздық емес әдістері:

темекі  шегу;

дененің қатынасы, бойдың аумағының квадратына,қатынасына тәуелді болу қажет.

 Қысымды өлшеу жолақтары:

1. Ыңғайлы қалыпта отыра, манжетті иінге басу, төменге қарай 2 см шынтақты бүгу.

2. Өлшеу шарттары:

а) кофенің және берік шайдың қолданысы бойынша сағаттың алдым зерттеуіне шығарылады;

б) ұсыныс бойынша 30 минутта темекі шекпеу шарты;

г) мазасызданғаннан кейін тез арада 5-минуттың ішінде демалысынды өлшеу; өлшеу рәсімінің маңызды физикалық немесе эмоционалдық жүгі, демалыс кезінің ұзартуына тиісті, 15-30 минутқа дейін.

3. Техника және өлшеу еселігі:

а) өзін-өзі бақылау үшін уйдегі шарттарды пайдаланған жөн, тонометр мен манометр болуын қадағалау, бірақ соңғы жылдары уйдегі қолданыс үшін қатал клиникалық сынақтарды өлшеу, дәлме-дәлділігінің растамасы үшін өткен автоматты және полуавтоматтық аспаптарға еліктетілген болатын.

Әдістеменің шығару қойылысында жақсы нәтижелердің тіпті күрделі оқиғалардың да қалыптасуына себепші болу маңызды болып саналады. Осы үшін жасалған  арнаулы  инфекциялық тұншықтыру және барлық бойдың бір қалыпты жұмысының қалпына келтірілуі оқтаулы терапияға негізделген. Осыған қарамастан бас аурудың нормальді артериальдық қысымы: инфекциялардан жеңілушілер, буйрек тамырлары істейді.

Гипертоникалық  ауру - тамырдың тонус жүйке-функциялық бұзушылықтарымен келісімді артериальдық қысымның көтермелеуі негізгі белгісімен сол ауруға шалдығу болып табылады. Гипертоникалық аурумен арада бірдей дәрежеде ер және әйелдер күйзеледі.Бір себептерден - ұзақ және тығыз нервтік-психологиялық жүк, ұзақ күйзелістерден пайда болады.

Жиі-жиі  гипертоникалық ауру бас жұмысының адамдарда туатын түпкілікті эмоциональды кернеумен тоқылады. Кей кезде онымен адамдар күйзеледі, миының сілкінісін көтеріп өтеді.Бастың ауруы - бір көтеріңкі қысымның ең тығыз айқындалуы негізінде қалыптасады.

Негізгі белгілер: 140 - 160/90 мм дейін артериальдық қысымның көтермелеуі бойынша қазіргі гипертоникалық ауруды айтуға болады, қысым бойы 2 жылдың ішінде 1 рет   140/90 мм дейін көтерілсе немесе одан да көп көтерілуі мүмкін.Егер аурудың жүрегінде айқай-шу, серпіннің бұзушылықтары шамадан тыс шықса, жүректің шекарасының аумақтауы байқалынады.

  Гипертония - көтеріңкі артериальді қанды қысым негізгі белгісімен ауруға шалдығу болып табылады. Гипертоникалық аурудың негізінде барлық ұсақ артерий қабырғасының кернеуінің көтермелеуі болады, нәтижеде оның саңылауының азайтылуы, қанның қиын өрлеуі тамырларға байланысты болады. Бұл ретте қанның қысымы тамырдың қабырғаларына өсіп келеді.

Жүйке жүйесі гипертоникалық аурудан туындаған себептерінің тоқулы мен қызметтің орталықтығына тікелей. Аурудың дамуына, жүйкенің қатал өмірлік жағдайы, айрықша майлы еттің асының әсеріне байланысты.

  Өкінішке орай, гипертония ауруына көптеген жастар ұшырайды. Бастың 25% жастар мен ересек адамдардың жер-жаһан биік артериальді қысымы туралы білуге жөн, және олар дәрігерге қаралуға міндетті түрде тиіс.

Гипертоникалық ауру - созылмалы ауру, артериальдық қысымның түпкілікті немесе түпкілікті көтермелеуімен сипатталады. Артериальдық қысымның көтермелеуі ауруда салдармен ауруға шалдығу , қалқанша бездің және т.б болып табылмайды, ал керісінше қанды қысымның реттеу бұзушылығымен айқындалады.

Гипертоникалық  аурудың дамуының тетігімен бас адамның жүйкенің импульсі болып табылады. Осы тетіктің алғы буынымен эмоция, және адамдардың көптеп назар аудару тарапынан бойдың қоса берілуі, жан тартулары қызмет етеді және соның ішінде артериальды қысымның көтермелеуімен шектеледі. Адамның, гипертоникалық аурумен ауыра бастаған кезінде, назар аударған жөн, себебі ол шиеленісті эмоциональді назар аударуды ажыратады , ал ол бірден артериальді қысымның көтеріліп кетуіне әкеп соғады.

     Гипертония - сол артериальды қысымның көтермелеуінің синдромы. Арада 90-95% адамдар эссенциальді гипертонияның күйзелісіне, көтеріңкі қысым немесе сол сияқты қосымша нәтижені туғызады, ал дербес жағдайда адамның жүйесі жұмысқа лайықты екенін көзіміз жеткен. Қысымның көтермелеуінің артериальды  тамырдың тарылуына  шақыртады, биологиялық тетіктің көтеріңкі белсенділігі себепші болуын білеміз. Қалған диагноз – симптоматикальді . Ол буйрек  ауруына шалдығуының салдарымен болуын білеміз, эндокринникалық жүйенің және тіпті емдік препараттық әдісінің қосымша нәтижесі болып табылады.

  Гипертония белгілері : көтеріңкі артериальды қысым, түпкілікті бастың аурулары, ашуланшақтық, жұмыс жасауының төмендеуі, жадтың аздырылуы.