Шпаргалка по истории

половина  школ работала в две смены. На низком уровне велось преподавание многих предметов.  
 

45. Сацыяльна-эканамічнае развіццё БССР у другой палове 50-х — першай палове 60-х гг. XX ст

 Прамысловае развіццё БССР было звязана з разгор-тваннем навукова-тпэхнічнайрэвалюцыі (НТР), якая ахапіла развітыя краіны свету. НТР прадугледжвала ўкараненне ў вытворчасць новых дасягненняў навукі і тэхнікі. Гэта абумовіла апераджальныя тэмпы развіцця галін прамысло-васці, якія забяспечвалі тэхнічны прагрэс усёй народнай гас-падаркі: машынабудавання і металаапрацоўкі, хімічнай і нафтахімічнай прамысловасці, энергетыкі.

У другой палове 50-х — першай палове 60-х гг. у БССР пабудаваны завод аўтаматычных ліній і ўпершыню ў СССР — завод электронных вылічальных машын (ЭВМ) у Мінску. Пачаў дзейнічаць Полацкі нафтаперапрацоўчы камбінат і ўведзены ў строй буйныя прадпрыемствы хімічнай пра-мысловасці: Гомельскі суперфасфатны і Гродзенскі азотна-тукавы заводы, Салігорскі калійны камбінат. Быў асвоены выпуск акучвальнага трактара «Беларусь», лесавозных аўтамабіляў «МАЗ». Сышлі з канвеера першыя 25-тонныя аў-тасамазвалы «БелАЗ» у Жодзіне. Выдаў першы пракат Ма-гілёўскі металургічны завод. Пачаўся выпуск халадзіль-нікаўз маркай «Мінск».                                        

2. Развіццё сельскай  гаспадаркі адбывалася за кошт па-вышэння дзяржавай закупанных цэн на яе прадукцыю, пры-цягнення да непасрэднага ўдзелу ў калгаснай вытворчасці калектываў прамысловых прадпрыемстваў, навуковых і на-вучальных устаноў. Рабіліся спробы павысіць зацікаўле-насць калгаснікаў у павышэнні прадукцыйнасці сельска-гаспадарчай вытворчасці. Адным з прыкладаў дбайнага гаспадарання стаў кал гас «Рассвет» у Кіраўскім раёне Ма-гілёўскай вобласці, які ўзначальваў Кірыла Пракопавіч Арлоўскі. Ён быў адным з арганізатараў партызанскага руху ў Беларусі ў гады грамадзянскай і Вялікай Айчыннай войнаў, быў цяжка паранены. За мужнасць і гераізм узнагароджаны зоркай Героя Савецкага Саюза. У 1944 г. стаў старшынёй калгаса. За дасягненне высокіх паказчыкаў у сельскагаспа-дарчай вытворчасці удастоены звання Героя Сацыялістыч-най Працы.

Значную ролю ў  развіцці сельскай гаспадаркі адыграла перадача сельскагаспадарчай тэхнікі калгасам. У 1965 г. у сельскай гаспадарцы Беларусі працавала ў 5 разоў больш трактароў, у 8 разоў больш камбайнаў і аўтамабіляў, чым у 1950 г., а прадукцыя сельскай гаспадаркі павялічылася на 70%.

Аднак дасягнуты  ўзровень развіцця сельскай гаспадаркі аказаўся ніжэйшым за намечаны. Адной з прычын стала па-літыка ў гады кіравання М. Хрушчова. Так, існаваў погляд, што коні як працоўная сіла аджылі сваё, а на змену ім прый-шоў трактар. Таму коней пусцілі пад нож. Склаліся адмоў-ныя адносіны да падсобнай сялянскай гаспадаркі. Пачало-ся прымусовае насаджэнне кукурузы ў якасці галоўнай сельскагаспадарчай культуры літаральна ва ўсіх раёнах БССР незалежна ад кліматычных умоў. Тэта прывяло да ска-рачэння пасяўной плошчы традыцыйных для Беларусі культур.

Размах набыла меліярацыя — асушэнне забалочаных зя-мель. Але ў выніку парушэння тэхналогіі гэтае вельмі неаб-ходнае для Беларускага Палесся мерапрыемства ператварыла ў шэрагу раёнаў балоты ў крыніцы вялізных пыльных бур, якіх раней тут ніколі не было.

3. Паказчыкам  сацыяльна-эканамічнага развіцця  БССР стала паляшпэнне матэрыяльнага становішча працоўных. Былі ўстаноўлены больш высокія мінімальныя ўзроўні зара-ботнай платы і пенсій. Істотна павысілася аплата працы кал-гаснікаў,якіядагэтагапрацавалітолькізапрацадні. 3 1956 г. калгаснікам сталі назначацца пенсіі па старасці і інваліднасці. Сяляне атрымалі пашпарты і сталі адчуваць сябе паўна-праўнымі грамадзянамі краіны. Шырока вялося жыллёвае будаўніцтва. Сталі хутка будаваць 5-павярховыя дамы з сілікатных блокаў, так званыяхрушчоўкі, паклаўшы пачатак панэльнаму дом.абудаванню. Толькі за 10 гадоў — з 1956 па 1965 гг. — у БССР больш за 3 млн чалавек атрымалі жыллё. Але патрэбнасць у жыллі так і не была задаволена. 
 

46. Галоўныя дасягненні ў грамадска-палітычным жыцці БССР у сярэдзіне 50-х — сярэдзіне 80-х гг. XX ст

1. Спроба дэмакратызацыі  грамадска-палітычнага  жыцця ў БССР  была звязана з адыходам пасля смерці ў 1953 г. I. Сталіна ад палітычных рэпрэсій і прыняццем пры М. Хрушчове курсу на пераадоленне адмоўных наступстваў сталінскага палітычнагарэжыму. У 1956 г. на XX з'ездзе Ка-муністычнай партыі Савецкага Саюза (КПСС) упершыню было пастаўлена пытанне аб кульце асобы Сталі на, злоўжы-ваннях у час яго кіравання партыяй і краінай. Пасаду перша-га сакратара ЦК КПБ (Цэнтральнага Камітэта Камуністыч-най партыі Беларусі) займаў, пачынаючы з 1956 г., Кірыла Трафімавіч Мазураў. Мерапрыемствы, якія праходзілі ў СССР і адпаведна ў БССР пасля смерці Сталіна, атрымалі ў літа-ратуры назву палітпыкі «адлігі».

Былі спынены рэпрэсіі, пачала ажыццяўляцца рэабі-літпацыя (аднаўленне добрага імя) бязвінна асуджаных. Было рэабілітавана каля 40 тыс. жыхароў рэспублікі, у тым ліку вядомыя палітычныя дзеячы Беларусі А. Чарвякоў, М. Га-ладзед. Насельніцтва БССР падтрымала палітычны курс кі-раўніцтва. Простыя людзі сталі больш свабодна выказваць свае думкі і жыць больш вольна.

Рабіліся спробы павысіць ролю Саветаў у кіраўніцтве  краі-най і грамадствам. Аднак  па-ранейшаму выбары ў Саветы насілі фармальны характар, праводзіліся на безальтэрнатыў-най аснове, пад строгім кантролем партыйных органаў.

Аднак «хрушчоўская адліга» праводзілася без уліку аб'ек-тыўных законаў развіцця грамадства і рэальных абставін і характарызуецца як «палітычны волюнтаризм». Праявай волі кіруючай асобы, якая стала вызначальнай для ўсяго грамадства, стала прыняццеў 1961 г. Праграмы КПСС, накіра-ванай на будаўніцтва камунізму ў СССР к 80-м гг. XX ст. Але гэтага не адбылося, а сама праграма засталася толькі на паперы.

2. У 70-х —  першай палове 80-х гг. у БССР, як і ў цэлым у СССР, пачынаецца наспяванне застойных з'яў у грамад-ска-палітычным жыцці. Гады кіраўніцтва ў СССР Л.І. Брэж-нева (1964—1982) атрымалі ў некаторых гісторыкаў назву «застою», які прыйшоў назмену «хрушчоўскай адлізе». Пас-тупова адбываўся паварот да кансерватызму — захавання старых камандных метадаў кіравання і кантролю дзяржавы над грамадствам.

Уся ўлада фактычна была ў руках партыйнага апарату. Захоўвалася аднапартыйная палітычная сістэма. Кіруючая роля камуністычнай  партыі была замацавана ў Канстыту-цыі СССР 1977 г.

Партыйным кіраўніком у Беларусі з'яўляўся Пётр Мі-ронавіч Машэраў, які з 1965 па 1980 г. узначальваў КПБ. Ён карыстаўся вялікай павагай сярод насельніцтва за прастату, даступнасць, дэмакратычнасць, а таксама як актыўны ўдзель-нік падпольнай і партызанскай барацьбы супраць нямецка-фашысцкіх захопнікаў.

Асаблівасцю палітычнай сістэмы таго часу стала непа-срэднае  прамое партыйнае кіраўніцтва эканомікай. Так, на-прыклад, планы пяцігодак  прымаліся на з'ездах Камуністыч- най партыі Беларусі (КПБ). На аснове росту эканомікі адбывалася павышэнне жыццёвага ўзроўню насельніцтва, што служыла спрыяльнай базай для фарміравання станоў-чых адносін да палітыкі партыі. 

47. Развитие н/х БССР  во 2 пол. 1960-1980 гг. 

1. У сярэдзіне  60-х гг. XX ст. у СССР распачалася экана-мічная рэформа. Яна прадугледжвала ўключыць у дзеянне таварна-грашовыя механізмы, не паслабляючы, аднак, каман-дна-адміністрацыйных метадаў у кіраўніцтве эканомікай. У Беларусі вынікі рэформы праявіліся ў паляпшэнні работы прамысловасці Былі пабудаваны новыя прадпрыемствы. У іх ліку Беларускі шынны камбінат у Бабруйску, нафтапера- працоўчы завод у Мазыры, Беларускі металургічны завод у Жлобіне. Прынцыпова новым напрамкам з'явілася выкары-станне ў вытворчасці робататэхнікі.

Аднак развіццё прамысловасці адбывалася, як і раней, экстэнсіўным шляхам, гэта значыць за кошт колькаснага росту. Ён быў звязаны перш за ўсё з павелічэннем колькасці выпускаемай прадукцыі, працуючых, грошай на развіццё прамысловасці, прадпрыемстваў.

Адной з асаблівасцей эканамічнага развіцця Беларусі з'я-віўся пераважны і хуткі рост цяжкай прамысловасці, якая ў 70-я гг. XX ст. усё больш ператваралася ў галіну вытворчасці для абслугоўвання ваенна-прамысловага комплексу абарон-най прамысловасці. У той жа часлёгкая прамысловасцъ, якая вырабляла спажывецкія тавары, аказалася другараднай га-ліной.

Адной з прыкмет  развіцця эканомікі з'явілася адсутнасць увагідапраблемэкалогіі. БССР, якая займала  меней за 1% ад усесаюзнай тэрыторыі, маючы каля 4% ад насельніцтва СССР, у 1981 г. вырабляла ў маштабах краіны 52% калійных угна-

енняў, 22% хімічных валокнаў і, такім чынам, аказалася  пера-насычанай прадпрыемствамі  хімічнай прамысловасці.

У другой палове 50-х—80-я гг. у БССР у сувязі з  развіццём новых галін прамысловасці будуюцца новыя гарады: Салі-горск, Наваполацк, Светлагорск. Усё больш сялян, асабліва моладзі, пачынае перасяляцца ў гарады, дзе ўзровень жыцця быў вышэйшы ў параўнанні з вёскай.

2. Паскарэнне  навукова-тэхнічнага прагрэсу ў  60—70-я гг. адкрыла новыя магчымасці для ўкаранення ўсельскагаспа- дарчую вытворчасць дасягненняў навукі і тэхнікі. Пачалася хімізацыя сельскай гаспадаркі — унясенне ў глебу штучных угнаенняў, колькасць якіх з 1965 па 1985 гг. павялічылася амаль у 20 разоў.

Беларусь у  тыя гады ў народзе называлі «адкормачным цэхам Савецкага Саюза», таму што тут былі сканцэнтрава-ны адкорм буйной рагатай жывёлы, свіней, малочная жывё-лагадоўля.

Задача забеспячэння насельніцтва харчовымі прадуктамі вырашалася ў пачатку 80-х гг. праз стварэнне аграпрамыс-ловага комплексу. Была распрацавана і прынята ў 1982 г. «Харчовая праграма СССР». Дзяржава пастаянна павыша-ла закупачныя цэны на мяса, малако, збожжа. Прадаваліся ж гэтыя прадукты па вельмі нізкай цане, што кампенсавала даволі невялікія заробкі працоўных. Але так доўга працяг-вацца не магло, таму што розніца паміж высокай закупач-най цаной і нізкай цаной пры продажы вяла да страт з боку дзяржавы. У эканоміцы БССР паступова наспявалі крызіс-ныя з'явы.

3. 3 развіццём  адпаведных галін прамысловасці  ў 70— 80-я гг. павысіўся дабрабыт насельніцтва. Разам з тым вы творчасць звыклых для нас сёння каляровых тэлевізараў, персанальных камп'ютэраў, відэатэхнікі знаходзілася ў па- чатковым стане. Дасягненнем з'явілася распаўсюджванне пральных машын, халадзільнікаў і пыласосаў, газа- і элек- трапліт.

Значныя сродкі, якія маглі б палепшыць матэрыяльны  ўзровень насельніцтва, ішлі на развіццё ваенна-прамысло -вага комплексу, а  выпуск якасных прадуктаў народнага  спа-жывання станавіўся другарадным. 

58. РБ на современном уровне.

Здесь можно говорить о политике Беларуси (внутренней, внешней), взаимоотношении РБ с Россией, Украиной, Венесуэлой, Китае, Казахстаном, Ираном и т. д. (посмотрите новости, обязательно белорусские перед экзаменом).Можно говорить о спортивных достижениях, взять информацию из 55 билета. В общем, что знаете о всех сферах современной Беларуси – говорите. Искусство Беларуси на современном этапе (театральная и музыкальная жизнь) На протяжении 80 — 90 гг. наблюдалась тенденция увеличения в Беларуси театральной сети. В 1994 г. в республике насчитывалось 24 театра, в 1985 — 17. Были созданы первый в Беларуси частный театр в Гомеле, драмтеатр в Мозыре, театр-студия в Минске и др. В репертуарах многих театров ведущее место заняли спектакли по национальной тематике. Государственными премиями были отмечены спектакль «Знак беды» В. Быкова, «Тутэйшыя» Я. Купалы, опера «Дикая охота короля Стаха» и др. Идея национально-культурного возрождения определила главное содержание большинства театров Беларуси, особенно Национального академического театра имени Я. Купалы, Минского Альтернативного театра, Белорусского Государственного Академического театра имени Я. Коласа. В белорусском театре им. Я. Купалы творчески работает его руководитель В. Раевский, чье творчество отмечено присуждением ему в 1994 г. звания народного артиста РБ. Творчески в театре работает Н. Пинигин, поставивший спектакль «Идиллия». Альтернативным театром руководит В. Григалюнас. Репертуар этого театра складывается с драматургии абсурда — абсолютно нового направления в нашем театре, но давно уже освоенного в Европе. Зритель познакомился с постановками Э. Ионеско «Король умирает», Пинтера «Ночь» и др. Безусловно, пользу развитию театрального искусства принесло студийное движение, возникшее в 80-е гг. как альтернатива господствующей театральной системе. Под знаком национального возрождения разворачивается деятельность областных театров. Развитию театрального искусства Беларуси содействует проведение фестивалей. Значительным событием в театральной жизни стал Первый международный фестиваль моноспектаклей, проходивший в Минске в 1993 г. Мастерам театрального искусства посвящены фестивали «Маладзечанская сакавiца». Конечно, в работе театральных коллективов есть свои трудности, в первую очередь экономические, приведшие в частности к сокращению гастрольных поездок. Но, несмотря на это, современный белорусский театр вносит вклад в формирование национального самосознания, консолидацию науки. Богатым является современное музыкальное искусство. Союз композиторов Беларуси в 1994 г. насчитывал 107 человек. В разных жанрах работают В. Броиловский, В. Войтик, Г. Горелова, Л. Шлег, В. Кузнецов, о. Сонин, О. Елисеенков и др.

Новые произведения появились  в оперном жанре. Среди них опера В. Солтана «Дикая охота короля Стаха», Е. Глебова «Мастер и Маргарита».

Ведущим жанром в белорусской музыке остается симфония. Высоким профессионализмом выделяется 8 симфония (1992) Д. Смольского, 2 симфония (1990) В. Доморацкого. Разносторонне очерчена скорининская тема в 3 симфонии (1990) В. Дорохина, в мистерии А. Литвиновского «Франциск» и др. Среди вокально-симфонических жанров в первую очередь получила развитие кантата (Г. Горелова «В год всемирного пожара».)

Продолжает  развиваться белорусская песня. 90% песен, которые ныне пишут композиторы, — это песни на слова белорусских поэтов. Новое поколение композиторов продолжает традиции песенных классиков В. Оловникова, Ю. Семеняки, И. Лученка. Творчески работают Э. Зарицкий, В. Иванов, 3. Евтухо-вич, О. Елисеенков.

В репертуаре театра музкомедии в настоящее время 4 постановки белорусских композиторов (Глебов «Миллионерша» и др.).

Создаются новые музыкальные коллективы, пропагандирующие национальное музыкальное искусство. Большую работу проводит Государственный  концертный оркестр под руководством М. Финбер-га. Но музыканты не замыкаются в рамках национального репертуара. Они исполняют произведения лучших композиторов мира. Неотъемлемой частью музыкальной жизни стали фестивали, например, фестиваль белорусской песни и поэзии в Молодечно, музыкальный фестиваль «Славянский базар».

Музыкальное искусство РБ не стоит на месте, а  продолжает развиваться.