АҚШ доллары

    АҚШ доллары (USD) — Америка Құрама Штаттарының, Канаданың (Канада доллары), Австралияның (Австрия доллары) мемлекеттік қазыналық билеті. Басқа елдерде де (Жаңа Зеландия, Либерия, Эфиопия, Малайзия, Сингапур, Гайана, Ямайка, Тобаго және Гондурас, Гонконг) қолданылады. 1 доллар 100 центтен тұрады. Ең алғашқы доллар АҚШ-та 1786 ж. күміс (24,34) доллар ретінде енгізілген. 1900 жылдан бастап долларға таза алтынның 1.50463 грамы теңестірілген. 1934 ж. доллар девальвацияға ұшырап, 40,94%-ке құнсызданды. Оның алғашқы алтындық баламы 1,6 г болса, 1900 ж. 1,5 г төмендеп, 1934 ж. таза алтынның 0,888 гр-ы болып белгіленді. Кейінірек долларлық шақалар айналыстан шығарылып, банкноттық ақша белгілерімен ауыстырылды. 1954 жылдан бастап АҚШ-тың төлем балансының үздіксіз тапшылығына, алтын қорының азаюына және құнсызданудың үздіксіз көтерілуіне байланысты доллардың сатып алу қабілеті төмендеді. 1993 ж. 1 доллар 0.1039 грамм алтын шамасында болды. Бүгінде айналыста 100, 50, 10, 5, 1 долларлық федералды резервтік билеттер және 10, 5, 2, 1 долларлық күміс сертификаттар, 10, 5, 2, 1 мыс-мырыш центтері пайдаланылады. 

    Еуро

    Еуро €, евро — Еуропалық одаққа мүше елдерге арналған бірыңғай еуропалық валюта. Еуропалық одақ шешімі бойынша 2002 жылдан бастап қазіргі қолданылып жүрген ұлттық валюталардың орнына еуро айналымға енуі тиіс. EUR - 17 мемлекетінің ұлттық валютасы: Аустрия, Алмания, Белгия, Грекия, Ирландия, Испания, Италия, Қыбыр, Люксембург, Малта, Португалия, Нидерланд, Слоуения, Словакия, Финландия, Франция, Эстония.

    Еуровалюта

    Еуровалюта (ағылш. eurocurrency;) Елден тыс жерде, осы валютаның эмитентімен, коммерциялық банктер акшасыз депозиттік-несиелік операцияларды жүзеге асыратын шетелдік валюталар. Осылайша Ұлыбритания немесе Германия банктерінің шотындағы АҚШ доллары еуродолларлар, Люксембург немесе Швейцария банктерінің шотындағы неміс маркалары — еуромаркалар деп аталады. Осы сықылды еурофранктер, еурогульдендер, еурофунттар, еуроиендер және т.б. болады.

    Еуродолларлар

    Еуродолларлар (ағылш. eurodollars) Қожайындары негізінен АҚШ шегінен тыс еуропа банктерінде орналастырған және соңғысы кредиттік операциялар үшін қолданатын америка долларлары түріндегі акша қаражаты.

    Еурокредит, еуронесие

    Еурокредит, еуронесие (ағылш. eurocredit;) Дамыған елдердің ірі коммерциялық банктері, еуровалюталық рыноғы есебінен ұсынатын халыкаралық қарызы.

    Еурооблигациялар

    Еурооблигациялар (ағылш. eurobonds;) Еурорыноқтан ұзақ мерзімдік қарыз алу кезінде қарыз алушы шығаратын борыштық міндеттеме; құнды қағаздардың бір түрі. Оларда қарыз сомасы, датасы және оны төлеу шартына қатысты ақпарат болады.

    Еурорынок

    Еурорынок (ағылш. Euromarket, Eurocurrency market;) Операциялар еуровалюта түрінде жүзеге асырылатын несиелік капиталдың халыкаралық рыноғы. 

    Еурочек

    Еурочек (ағылш. Eurocheque Card) «Еурочек» еуропалық банк жүйесінің қатысушы елдерінің кез келгенінде төлемге кабылданатын чектер. Еурочектерді ендіру мақсаты - туристерге қызмет көрсетуді жақсарту. Банктер еурочектерді оның иесіне ешбір алдын ала ақша жарнасынсыз береді және бір ай мерзімге дейін, банкілік кредит есебінен төленеді. Еурочекті төлейтін банк, бұл үшін комиссиялық ақша алады.

    Рубль — КСРО-ның, Ресей Федерациясының ақша өлшемі. Бір рубль 100 копейкаға тең. “Рубль” сөзі 13 ғасырда солтүстік-батыс Ресей жерінде әуелгі “гривна” терминінің синонимі ретінде пайда болған. Бұл кезде рубль ұзындығы 20 см-ге дейін жететін және салмағы шамамен 200 г күміс жамбы болатын, ол күміс шыбықтан шауып алынды. 14 ғасырдан бастап есептік ақша өлшеміне айналды, 1 рубль 100 деньгаға тең болды. 16 ғасырда рубль 100 копейкаға немесе 200 деньгаға теңдестірілді. 1704 жылдан тұрақты түрде шекіліп тұрды. 1843 жылдан рубль қағаз қазынашылық билет түрінде шығарыла бастады. 1897 жылдан алтын рубль Ресейдің ақша өлшеміне айналды (құрамындағы алтынның мөлшері 0,774235 г). 1961 ж. қаңтарда рубльдің құрамындағы таза алтынның мөлшері 0,987412 г болып белгіленді. КСРО-дағы саяси дағдарысқа байланысты рубль 90-жылдардың басынан барынша құнсызданды. Қазіргі кезде рубль еркін валюта айналымына енгізілген.

    Иена– Жапонияның ақша өлшемі 100 тенгеге тең.

Өзбекстан индустриалды-аграрлы  мемлекет.

• 1913 жылы бүкіл фабрика, зауыт өндірісі жалпы өнімінің 85%-ы мақта тазалау мен май айыру саласының үлесіне тиіп, ауыр индустрияның өндірісі 2% шамасында болған. Кеңес өкіметі жылдарында жаңа өндіріс салалары құрылып, ауыр индустрияның үлес салмағы артты.
• 1990 жылы ол бүкіл өнеркәсіп өндірісі көлемінің 44,4%-ын құрады. Ташкент авиациялық-өндірістік бірлестігінде “Ил-76”, “Ил-114”, Ил-114 т.” ұшақтары шығарылады.
• 1996 жылы Оңт. Кореялық “Daewoo” фирмасымен бірлесіп өндірістік қуаты жылына 200 мың жеңіл автомобильдік шығаруға жететін зауыт іске қосылды. Сонымен бірге автомобидбдерді жабдықтауға арналған бұйымдар жасайтын кәсіпорындар құрылып, жүк автомобильдері мен автобустар шығаратын зауыттар салынды. Жеңіл өнеркәсіп орындары республикадағы өнеркәсіп өнімінің 20%-ынан астам бөлігін өндіреді.

Жері табиғи ресурстарға бай. Бүкіл Орта Азиядағы газ конденсатының 74%-ы Өзбекстанның үлесіне тиеді. Алтын қоры жөнінен ол әлемде 4, жез қоры жөнінен 11, уран қоры бойынша 7 – 8-орынды иеленеді. Мақта дақылын өсіру көрсеткіші бойынша әлемде 5-орында, оны экспортқа шығару жөнінен 2-орында. Ел аумағынан жалпы ұзындығы 4 мың шақырым құрайтын 9 ірі газ құбыры өтеді. Аса маңыздылары: Орта Азия – Орталық және Бұхара-Орал құбырлары. Жібек шикізатын, жүн, қаракөл елтірісі, жеміс-жидек, алтын, табиғи газды экспортқа шығарып, азық-түлік, шикізат, т.б. өнімдерді сырттан алады.

Өзбекстан мен Қазақстан арасында саяси-экономикалық, әскери, мәдени байланыстар орнаған. 1992 жылы екі ел арасында Достық, ынтымақтастық және өзара көмек, 1994 жылы Бірыңғай экономикалық кеңістік, 1998 жылы Мәңгілік достық туралы шартқа және экон. байланыстарды кеңейту туралы келісімге қол қойылды. 2004 жылы екі ел арасындағы шекара толық делимитацияланды.