Қазақстан Республикасының атқарушы органдары

      Министрлік  тиісті мемлекеттік басқару саласына басшылықты, сондай»-ақ заңдармен көзделген  шекте салалық шүй»лестіруді  жшүзеге асыратын Республика орталық  атқарушы орган болып табылады.г  Республикада мынадай» министрліктер  бар: Ішкі істер; Денсаулық сақтау; Сыртқы істер; Білім және ғылым; Әділет; Қорғаныс; Ауылшаруашылық; Көлік және камуникация; Еңбек, Кіріс т.б. Министрліктің құрылымдық бөлімшелері ведомстволары, департаменттер мен басқармалар болып табылады.

      Ішкі  істер министрлігі (ІІМ), оның құрамына кіретін департаменттер мен өзге де құрылымдық бөлімшелер, оған бағынатын облыстардың, республикалық маңызы бар қалалардың ішкі істер басқармалары және қалалык, аудандық, ауылдық, көліктегі жол бойының ішкі істер органдары, ішкі әскерлер, оқу орындары мен өзге де ұйымдары ішкі істер органдарының бірыңғай жүйесін құрайды.

      Ішкі  істер органдарының бүкіл жүйесінің  қызметіне лауазым бойынша ішкі әскерлердің қолбасшысы болып табылатын ІІМ басшылық жасайды. Оны Республика Премьер-министрінің ұсынуы бойынша Президенттік қызметке тағайындайды және қызметінен босатады. ІІМ ішкі істер органдарының бірыңғай жүйесіне басшылық жасайтын Қазақстан Республикасының орталық атқарушы органы болып табылады.

      Ішкі  істер органдарының негізгі қызметі:

• облыс аумағындағы қылмыстың, қоғамдық тәртіптік қоғамдық қауіпсіздіктің жағдайы туралы ақпараттар жинау, есепке алу және оларды жүйелеу, мемлекеттік санақ (статистика) жүргізу, өзге мемлекеттермен ақпарат алмасуды жүзеге асыру;
• Ішкі істер органдарының бөлімшелері қызметінің ішкі қызметкерлерінің оңды тәжірибелерін жинақтау және тарату, оларға тәжірибелік, әдістемелік және консультативтік көмектер көрсету;
• ІІМ облыстың әкімі мен мәслихатын, сондай-ақ мемлекеттік басқарудың өзге де органдарын, мүдделі ведомстваларды қылмыстың, қоғамдық тәртіптің және қоғамдық қауіпсіздіктің жағдайы туралы және құқықтық тәртіп пен заңдылықты нығайту жөнінде қолданылып жатқан шаралар туралы құлағдар етіп отыру.

      Қалалық, аудандық, қалалардағы аудандық, поселкелік, жол бойының ішкі істер бөлімдері  өздері қызмет көрсететін аумақта қоғамдық тәртіп пен қоғамдық қауіпсіздікті  сақтауды тікелей қамтамасыз етеді.

      Қазақстан Республикасының Денсаулық сақтау министрлігі - Қазақ КСР Денсаулық сақтау министрлігі ретінде1946 ж. наурыздан қызмет етіп келеді.ҚР Президентінің 2001 ж. 17 қазандағы Жарлығымен ҚР Денсаулық сақтау істері жөніндегі агенттігінің қайта ұйымдастырылуының нәтижесінде қайта құрылды. ҚР Үкіметінің 2001ж. 16қарашадағы қаулысымен министрлік туралы ереже бекітілді. 2002 ж. 1 қаңтардан министрліктің ведомстволары құрылды: Мемлекеттік санитарлық-эпидемиологиялық қадағалау комитеті және Фармация, фармацевтика және медицина өнеркәсібі комитеті. Ережеге сәйкес министрлік басшылықты, сондай-ақ заңнамада көзделген шекте азаматтардың денсаулығын сақтау саласында арнайы атқарушылық, бақылау-қадағалау функцияларын және салааралық үйлестіруді жүзеге асыратын орталық атқарушы орган болып табылды.

      Министрліктің негізгі міндеттері мыналар болды:

      Халықтың  денсаулығын сақтау саласындағы  бірыңғай мемлекеттік саясатты жүргізу; азаматтардың заңнамаға сәйкес мемлекет кепілдік берген көлем шегінде тегін  медициналық көмек алуын қамтамасыз етуді үйымдастыру; халықтың санитарлық-эпидемиологиялық салауаттылығын қамтамасыз ету жөніндегі  іс-шараларды ұйымдастыру және олардың  орындалуын бақылау; халықты емдеу  және алдын алу ұйымдарын қауіпсіз, тиімді және сапалы дәрі-дәрмек құралдарымен қамтамасыз етуді ұйымдастыру; денсаулық  сақтауды, фармацевтика және медицина өнеркәсібін дамыту жөніндегі іс-шараларды белгілеу; ведомстволық бағыныстағы мемлекеттік ұйымдардың материалдық- техникалық базасын дамыту; министрлік құзіреті шегінде халықаралық ынтымақтастықты ұйымдастыру және дамыту. ҚР Үкіметінің 2003 ж. 7 қарашадағы қаулысымен Министрлік туралы ережеге өзгертулер мен толықтырулар енгізілді: министрлік қосымша медициналық және фармацевтикалық білім саласында арнайы атқарушылық, бақылау-қадағалау функцияларын және салааралық үйлестіруді жүзеге асырады; министрліктің негізгі міндеттері медициналық ғылым, медициналық және фармацевтикалық білім саласында біртұтас саясатты жүргізу міндетімен толықтырылды. ҚР Президентінің 2004 ж. 29 қыркүйектегі Жарлығымен министрліктің медициналық және фармацевтикалық өнеркәсіпті реттеу саласындағы функциялары ҚР Индустрия және сауда министрлігіне берілді.

      ҚР  Үкіметінің 2004 ж. 28 қазандағы қаулысымен  министрлік туралы жаңа ереже бекітілді. Медициналық қызмет көрсетулер сапасына бақылау жасау жөніндегі комитеті құрылды, оған министрліктің денсаулық сақтау саласындағы стандарттардың сақталуына бақылау жасауды жүзеге асыру функциялары берілді.

      Министрліктің Фармация, фармацевтика және медицина өнеркәсібі комитеті министрліктің Фармация комитеті болып қайта құрылды, оған қайта ұйымдастырылған комнтеттің фармацевтикалық және медициналық өнеркәсіпті реттеуден басқа функциялары берілді. Министрлік басшылық жасауды, сондай-ақ заңнамада көзделген шекте азаматтардвщ денсаулығын сақтау, фармацевтикалық және медициналық білім беру саласында салааралық үйлестіруді жүзеге асыратын орталық атқарушы орган болып табылады.

      Қазақстан Республикасының білім жцәне  ғылым министрлігі– мемлекеттік орган. Оған білім, ғылым, тех. саласына басшылық жасау және заңдарда көзделген шектерде салааралық үйлестіру міндеттері жүктелген. 1999 ж. ҚР Денсаулық сақтау, білім және спорт мин-лігін қайта ұйымдастыру негізінде құрылған. Құрамы: Жалпы орта білім, Кәсіптік бастауыш және орта білім, Жоғары білім және жоғары оқу орнынан кейінгі кәсіптік білім,Ғылым, Мемл. инспекциялау және мониторинг, Бюджет, жоспарлау және қаржы, Әкімш. департаменттері; Құқықтық қамтамасыз ету және аудит басқармасы, Жоғары аттестациялау к-ті. Мин-ліктің қарамағында 100-ге жуық кәсіпорындар мен білім және ғыл. ұйымдары бар. Негізгі қызметі: азаматтардың мемл. оқу орындарында кепілді білім алуын қамтамасыз ету; ғыл.-зерт. ұйымдарын жетілдіру, білім мен ғыл. саласындағы ақпараттандыру; қорларды шоғырландыру, тікелей инвестицияларды тартуға қатысу; заңдарды жетілдіру жөнінде ұсыныстар әзірлеу; білім, ғыл. мен тех. саласындағы жекешелендіру бағдарламаларын әзірлеп, іске асыруға қатысу. Ол өзіне жүктелген міндеттерге сәйкес ғыл.-тех. бағдарламаларды орындаушы ұйымдардың респ.бюджет есебінен жүргізетін ғыл., конструкторлық және технол. жұмыстарын үйлестіреді; өз қызметі аясында халықар. ынтымақтастықты жүзеге асырады; халықар. шарттар мен келісімдердің жобаларын дайындауға қатысады; өз құзыретіне жатқызылған қызмет түрлерін лицензиялайды; ғыл.-тех. ақпараттың мемл. жүйесін жетілдіреді, мемл. бюджет есебінен жүргізілетін ғыл.-зерт. жұмыстарының, іргелі бағдарламалардың, қолданбалы зерттеулердің, қорғалған диссертациялардың мемл. тіркеуден өткізілуін қамтамасыз етеді; ғыл., пед. кадрларды даярлау, қайта даярлау, аттестациялау ісін ұйымдастырады.   Ведомство – республиканың орталық атқарушы органының комитеті, оның аумақтық бөлімшелері болуы мүмкін. Ол Республиканың орталық атқарушы органы құзыретінің шегінде арнайы атқару және бақылау міндеттерін, сонымен қатар мемлекеттік басқарудың ішкі саласын салааралық үйлестіруді не оған басшылықты жүзеге асырады. Оның құрылымын, құзыретін және басқа мемлекеттік органдармен өзара іс-қимылының тәртібін Үкімет белгілейді. 

      Қазақстан Республикасының Үкіметі министрліктерінің  және өзге де орталық және жергілікті атқарушы органдардың қызметіне  басшылық жасайды. Бұлардың актілерінің  қолданылуын толық не бір бөлігінде  жояды немесе тоқтата тұрады.

      Республика  Үкіметінің құрамына кірмейтін орталық  атқарушы орган – Қазақстан Республикасының  агенттігі болып табылады. Агенттіктің  құрамын оның басшысы – төраға бекітеді және, әдетте, департаменттер мен басқармалардан тұрады. Ол өзінің құзыретіне кіретін мәселелер бойынша  салааралық үйлестіруді, сонымен бірге  өзге де арнайы атқару және рұқсат беру міндеттерін жүзеге асырады. ҚР Конституциясы  Үкіметінің орнынан түсу туралы мәселелерді  белгілейді. Бұл бірнеше жолмен жүзеге асырылады:

1. Үкімет және оның кез-келген мүшесі Республика Президентіне өз ықтиярымен орнынан түсу туралы өтініш етуге хақылы;
2. Президент өз бастамасы бойынша Үкіметінің өкілеттігін тоқтату туралы шешім қабылдауға және оның кез келген мүшесін қызметтен босату бүкіл Үкіметтің өкілеттігін тоқтатылғанын білдіреді;
3. Парламент Үкіметке сенімсіздік білдіретін ретте Үкімет орнынан түсетін туралы Республика Президентіне мәлімдейді. Орнынан түсуді қабылдай немесе қабылдамау туралы мәселені Республиканың Президенті он күн мерзімде қарайды. Орнынан түсуді қабылдау Үкіметтің не оның тиісті мүшесінің өкілеттігі тоқтатылғанын білдіреді. Премьер-министрдің орнынан түсін қабылдау бүкіл Үкіметтің немесе оның мүшесінің орнынан түсуін қабылдамаса, онда өз міндеттерін одан әрі жүзеге асыра береді.

 
 
 
 
 
 

Жоспар:

1. Қазақстан Республикасының атқарушы билік органдары.
2. Қазақстан Республикасының Үкіметі.
3. Қазақстан Республикасының Премьер-министрi.
4. Қазақстан Республикасының Министрлiгi.

 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

Қолданылған әдебиеттер

1. Қазақ энциклопедиясы, 6 том.
2. "Азаматтардың денсаулығын қорғау саласында мемлекеттік басқаруды жетілдіру туралы" ҚР Президентінің 2001 ж. 17 қазандағы № 705 Жарлығы (Ағымдағы мүрағат).
3. Құқықтану: Жалпы білім беретін мектептің қоғамдық-гуманитарльқ бағытындағы 11-сыныбына арналған оқулық.Алматы, «Мектеп» баспасы, 2007.
4. Қазақстан Республикасының мемлекеттік билік органдары (2001-

2005 жж.). Алматы: “Эдельвейс” Баспа үйіг, 2007.