Бухгалтерлік баланс туралы түсінік және оның құрылымы

     Мысалы, кәсіпорынның есеп айырысу шотынан  бюджетке қосылған құнға салынатын салық үшін 250 (екі жүз елу) мың теңге аударылды.

     Осыған  байланысты есеп айырысу шотындағы  ақшалар және бюджетпен есеп айырысу (қосылған кұнға сальшатын салық  үшін қарыз) деп аталатын баптардың  сомалары бір уақытта 250 (екі жүз елу) мың теңгеге азаяды. Сонымен қатар баланстың сомасы да 250 (екі жүз елу) мың теңгеге кемиді.

     Міне  осы жоғарыда қарастырылған мысалдардан  көріп отырғанымыздай кәсіпорындағы  орындалған кез келген операцияларды  осы төрт түрдің біріне жатқыза аламыз. 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

     Қорытынды 

     Әдетте  кәсіпорынның бухгалтерлік балансы  есеп беретін уақытқа қарай негізделіп, айдың, тоқсанның, жылдың басына жасалады. Баланстың актив бөлімі ұзақ мерзімді активтер және ағымдагы активтер деп  аталатын екі тараудан турады. Ұзақ мерзімді активтердің қатарына кәсіпорынның материалдық емес активтері, негізгі құралдары, ұзақ мерзімді қаржы салымы (инвестициялары), ұзақ мерзімді дебиторлық борыштары жатқызылады. Ал ағымдағы активтер тарауында ұйымның материалдық құндылықтары, тауарлары, дайын өнімдері, аяқталмаған өндірісі, қысқа мерзімді дебиторлық борыштары, қысқа мерзімді қаржы салымы, алдағы кезең шығындары, ақша қаражаттары және басқа да ағымдағы активтері қарастырылады. Бухгалтерлік баланстың пассив бөлімі үш тараудан тұрады. Оның бірі меншікті капитал деп аталып, онда кәсіпорынның жарғылық қоры, резервтік қоры, бөлінбеген пайдасы немесе жабылмаған зияны көрсетіледі. Пассив бөлімінің екінші және үшінші тараулары тиісінше ұзақ мерзімді және қысқа мерзімді міндетгемелер деп аталады. Ұзақ мерзімді міндеттемелер қатарына кәсіпорынның ұзақ уақытқа алған несиелері мен қарыздары жатқызылса, қысқа мерзімді міндеттемелер тарауында ұйымның алдағы кезеңдерінің табыстары, бюджетке қарызы, бюджеттен тыс мекемелерге қарызы, жабдықтаушы-мердігерлерге қарызы, жұмысшылар мен қызметкерлерге еңбекақы бойынша  қарызы, зейнетақы қорларына қарызы және басқа да кредиторлық борыштары көрсетіледі.  
 
 
 
 
 

     Қолданылған әдебиеттер тізімі 

     Бухгалтерлiк есеп пен қаржылық есептiлiк туралы Қазақстан Республикасының 2007 жылғы 28 ақпандағы N 234 Заңы

Қ.К.Кеулімжаев, Н.А.Құдайбергенов. Бухгалтерлік есеп теориясы мен негіздері. Оқулық.- Алматы: Экономика, 2006.

     Мырзалиев Б.С., Әбдішүкіров Р.С. Кәсіпкерлік  қызметте бухгалтерлік есепті ұйымдастыру. Оқу құралы, Алматы. 2006.

     В.К.родостовец, Т.Ғ. Ғабдуллин, В.В.Родостовец, О.И.Шмидт, Кәсіпорындағы бухгалтерлік есеп. Алматы, 2003

     Мырзалиев Б.С., Әбдішүкіров Р.С. Бухгалтерлік есеп жүргізудің тәжірибелік әдістемелері, Практикум, Алматы. 2006.